شناسایی و پهنه‌بندی عوامل ناپایداری امنیتی در نواحی روستایی مرزی مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان مریوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، شاغل در آموزش و پرورش استان کردستان

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

در پژوهش کاربردی حاضر، سعی گردید که با رویکردی جامع در دو بخش کمی-کیفی، روشی توصیفی-تحلیلی و با گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع اسنادی و میدانی مبتنی برمصاحبه نیمه‌ساختارمند و توزیع پرسشنامه در میان 50 نفر از صاحبنظران عرصه توسعه و امنیت شهرستان مریوان که به روش گلوله برفی و 300 نفر از روستاییان که با استفاده از روش کوکران تعیین گردیدند؛ عوامل ناپایداری امنیتی روستاهای شهرستان، شناسایی و در مرحله بعد راهکارهایی جهت حل معضلات شناسایی شده و حرکت در مسیر امنیت پایدار ارائه گردد. لازم به ذکر است که پرسشنامه‌ها به صورت طبقه‎ای در میان دهستان‎ها و تصادفی در میان سرپرستان خانوار در روستاهای منتخب هر دهستان که به روش قرعه‌کشی انتخاب شدند، توزیع گردید.تجزیه و تحلیل داده‏ها در بخش کیفی با استفاده از تکنیک تئوری بنیادیو در بخش کمی با استفاده از آزمون‎های استنباطی(t تک نمونه‌ای و خی‌دو) و روش درون‌یابی در محیطی Arc GIS، نشان دادند که مولفه‌هاینارسایی در عملکرد رسانه‏ها، ضعف عملکرد نیروی انتظامی، نارسایی‏های اجتماعی–فرهنگی، نارسایی‏های اقتصادی، ضعف در قوانین و عملکرد نهادها، ضعف در عرصه محیطی –کالبدی، ضعف در وضعیت خدمات،امکانات و تسهیلات و مشکلات عرصه خارجی، مهمترین عوامل ناپایداری امنیت روستاهای شهرستان هستند.همچنین، پهنه‎بندی فضایی وضعیت ناپایداری امنیتی نیز، نشان از وجود تفاوت فضایی دارد؛ بگونه‌ای که روستاهای نزدیک مرز در وضعیت ناپایداری امنیتی کم(میانگین کمتر از 2)، روستاهای مرکزی، دارای ناپایداری متوسط(میانگین برابر 2.1 تا 3) و روستاهای شرق شهرستان، دارای ناپایداری امنیتیدر سطح زیاد (میانگین بیشتر از 3.1) بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of Factors and Spatial Zoning of the Security Instability Situation in Rural Borderlands (Case Study: Marivan County)

نویسندگان [English]

  • sadi mohamadi 1
  • hamdi rahmani 2
  • soran manoochehri 3
چکیده [English]

in the current applied research, we tried by using a descriptive-analytical method with a comprehensive approach in two parts: quantitative-qualitative, with descriptive-analytic data, using semi-structured interviews and descriptive documents, and distribution of questionnaires among 50 experts in the field of development and security of Marivan city by means of using snowball method and 300 villagers, which determined by using Cochrane methodology, identifying the factors of city security instability and in the next step, solutions are identified to solve the identified problems and move the city in the path of security sustainability. It should be noted that the questionnaires were distributed among the villages and households in selected villages, which were selected by lottery method in each rural district. The analysis of data in the qualitative section by using the fundamental theory technique and in the quantitative part by using inferential tests (single-sample t-test and chi-square) and interpolation methods in the Arc GIS environment indicted that components of lack of performance in the mass media, lack of law enforcement performance, social-cultural deficiencies, economic failures, weaknesses in the laws and functioning of institutions, weaknesses in the field of environment -also, weakness in the status of services, facilities and problems in the external area are the most important insecurity factors in the rural areas. Also, the spatial zonation of the security instability situation indicates that there is a spatial difference such as near-border villages in the low security insecurity, central villages with moderate instability and eastern villages with high security instability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • Sustainability
  • Sustainable security
  • Marivan city Villages

مراجع

احمدی، محمد؛ علیرضا کلدی (1391). بررسی احساس امنیت اجتماعی در شهر سنندج و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامۀ علمی- پژوهشی زن و جامعه، دورۀ 3. شمارۀ 4. صفحات: 19-1.  http://jzvj.miau.ac.ir/article_1157.html
آدمی، علی؛ مهدی مهدی‌حضریان؛ هادی عباس‌‌زاده؛ مهدی یزدان‌پناه (1390). الزامات گذر به امنیت ملی پایدار، دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی دانش سیاسی. دورۀ 7. شمارۀ 14. صفحات: 27-5. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/49013901401.pdf 
آقایی، علی‌اکبر؛ تیمور تاش (1389). بررسی رابطه و فرایند آسیب اجتماعی و امنیت اجتماعی، مجلۀ علمی تخصصی دانشنامه. شمارۀ 78. صفحات: 22-3. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/6006313897801.pdf
باقری، حسین؛سید علیرضا موسوی؛ مصطفی لطفی (1393). الگوی امنیت پایدار در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطالعات حفاظت و امنیت انتظامی. دورۀ 9. شمارۀ 32. صفحات:50-17. http://spaps.jrl.police.ir/article_13724.html
بذرافشان، جواد؛ مجتبی روستا (1395). ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی (مطالعۀ موردی:بخش‌مرکزی-شهرستان‌جهرم)، فصلنامۀ برنامه‌‌ریزی منطقه‌‌ای. دورۀ 6. شمارۀ 23. صفحات: 152-142.file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/6010313952311.pdf
بذرافشان، جواد؛  مهرشاد طولابی‌نژاد (1395). تحلیل اثرات و کارکردهای سرمایۀ اجتماعی در امنیت پایدار روستاهای مناطق مرزی بخش مرکزی شهرستان سراوان، فصلنامۀ تحقیقات کاربردی. دورۀ 16. شمارۀ 41. صفحات:76-55. https://jgs.khu.ac.ir/article-1-2659-fa.pdf
بمانیان،محمدرضا؛ هادی محمدنژاد (1387). تحقیقی در سنجش عوامل تأثیرگذار بر احساس امنیت شهری (نمونۀ موردی: شهر کرمان)، فصلنامۀ مدیریت شهری. شمارۀ 19. صفحات: 71-59. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/576151/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%DB%8C-
بهرامیان، شفیع (1389). بررسی عوامل مؤثر بر تقویت همگرایی در استان آذربایجان غربی، طرح تحقیقاتی استانداری استان‌آذربایجان‌غربی. (ostan-ag.gov.ir)
حمزه‌پور، علی (1391). مؤلفه‌‌های نظریۀ امنیت پایدار در اسلام، فصلنامۀ آفاق امنیت. دورۀ 5. شمارۀ 14. صفحات:102-82. https://ps.ihu.ac.ir/article_200403_223a4047180e82f0ca0ecb5722a5b020.pdf
رهنما، محمدرحیم؛ نگار حسینیان (1394). تأثیر مؤلفه‌‌های کالبدی بر احساس امنیت در فضاهای عمومی (محلۀ آبکوه شهر مشهد)، نشریۀ خراسان بزرگ. دورۀ 6. شمارۀ 18. صفحات: 73-61. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4031513941805.pdf
رهنمایی،محمدتقی؛ موسی پورموسوی (1385). بررسی ناپایداری‌‌های امنیتی کلان‌شهر تهران براساس شاخص‌‌های ‌توسعۀ پایدارشهری،پژوهش‌های جغرافیایی. دورۀ 38. شمارۀ 57. صفحات: 193-177. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/51913855712.pdf
روشن، اصغر؛ حسن سعادتی (1391). بررسی نقش و کارکرد کنترل مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت آن، فصلنامۀ ژئوپلتیک. دورۀ 8. شمارۀ 3. صفحات: 181-154. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/73613912706.pdf
زاهدی، شمس‌السادات؛ غلامعلی نجفی (1384). بسط مفهومی توسعۀ پایدار، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. دورۀ 10. شمارۀ 4. صفحات 76-44. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/53413854903.pdf
زرقانی، سیدهادی (1392).تحلیل نقش عوامل طبیعی بر نفوذپذیری و امنیت مرزی با تأکید بر مرزهای شرقی ایران با افغانستان، دانش انتظامی خراسان رضوی. دورۀ 5. شمارۀ 22. صفحات: 90-51. http://khorasan.jrl.police.ir/article_15115.html
زنگی‌آبادی، علی؛ حسن بیک‌محمدی؛ فضل‌اله کریمی (1393). تحلیل ناپایداری‌‌های امنیتی در شهر شیراز براساس شاخص‌‌های توسعۀ پایدار شهری، دوازدهمین کنگرۀ انجمن جغرافیایی ایران با محوریت ‌آمایش سرزمین. الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت. https://civilica.com/doc/389394/
ساربان،وکیل (1395). تبیین رابطۀ پایداری اقتصادی با احساس امنیت اجتماعی ساکنان مناطق روستایی شهرستان اردبیل، فصلنامۀ انتظام اجتماعی. دورۀ 8. شمارۀ 4. صفحات 58-33. http://sopra.jrl.police.ir/article_67850.html
سجادیان،مهیار؛ناهیدسجادیان؛ علیرضا شیخ‌الاسلامی؛ فاطمه حسینی (1391). تبیین الزامات امنیت پایدار در شهرهای مرزی براساس شاخص‌‌های توسعۀ پایدار شهری،همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت. دانشگاه سیستان و بلوچستان. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/258139101219.pdf
سرور، رحیم؛ سمیه محمدی؛ محمد ویسان (1393). بررسی شاخص‌‌های‌توسعه درمناطق مرزی در راستای تحقق امنیت پایدار (مطالعۀ موردی: شهرستان‌های مرزی استان آذربایجان غربی)، پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی. دورۀ دوم. شمارۀ هفتم. صفحات:54-25. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4025313930702.pdf
صغرروشن، علی؛ حسن سعادتی (1391). بررسی نقش و کارکرد کنترل مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت استان، فصلنامۀ ژئوپلیتیک. دورۀ 8. شمارۀ 3. صفحات: 181-154. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/73613912706-1.pdf
طیب‌‌نیا،سیدهادی؛ سوران منوچهری (1394).تحلیلی بر پایداری روستاهای بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان در برابر بحران‌‌های طبیعی و انسانی، فصلنامۀ جغرافیا و مخاطرات محیطی. دورۀ 4. شمارۀ 16. صفحات: 37-21. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4013713941602.pdf
عباس‌‌زاده، هادی؛ کامران کرمی (1390). سرمایۀ اجتماعی و امنیت ملی پایدار، فصلنامۀ مطالعات راهبردی. دورۀ 14. شمارۀ 51. صفحات 58-31. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4000913905102-1.pdf
علایی، حسین (1391). امنیت پایدار در سند چشم‌‌انداز بیست‌سالۀ جمهوری اسلامی‌ایران، فصلنامۀ راهبرد دفاعی. سال 10. شمارۀ 39. صفحات 34-1. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4002813913901.pdf
علیپور، سیدخلیل؛ ابوذر پایدار؛ خدیجه صادقی؛ (1395). ارائۀ مدل آمایشی راهکارهای بهبود معیشت روستائیان باتأکید بر امنیت پایدار (محدودۀ‌ اجرای CSP  جازموریان در جنوب کرمان)، فصلنامۀ جغرافیا و توسعه. دورۀ 14. شمارۀ 44. صفحات 64-45. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/66913954403.pdf
عندلیب، علیرضا (1380). نظریۀ پایه و اصول آمایش مناطق‌مرزی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشکدۀ فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. https://www.gisoom.com/book/1254504/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8% %86%D8%B8%D8%B1%DB%8
قدیری‌معصوم، مجتبی؛ محمدرضا رضوانی؛ مهدی چراغی (1395). تحلیل عوامل مؤثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان زنجان)، نشریۀ پژوهش‌‌های روستایی. دورۀ 7. شمارۀ 4. صفحات 671- 658. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/23013950405.pdf
مختاری‌هشی، حسین؛ نرگس وزین؛ مصطفی قادری‌ حاجت (1396). بررسی پایداری امنیت روستاهای مرزی استان سیستان و بلوچستان، دورۀ 14. شمارۀ 54. صفحات60-43.file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/6006813965404.pdf
مرادی، ناهید (1391). شهرهای مرزی و مسائل امنیتی و انتظامی آن‌ها، اولین همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت. چالش‌‌ها و رهیافت‌‌ها، زاهدان. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/258139101310.pdf
مشفق، محمود؛ قربان حسینی (1393). تحلیلی بر جمعیت‌شناختی مناطق مرزی و اثرات آن بر امنیت پایدار، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت. چالش‌‌ها و رهیافت‌‌ها. زاهدان. https://civilica.com/doc/179186/
موحدی، ابراهیم؛ جمال عرف (1392). عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس امنیت سیاسی نخبگان سیاسی کشور، فصلنامۀ مطالعات راهبردی. دورۀ 16. شمارۀ 1. صفحات: 65-52. http://quarterly.risstudies.org/article_3028.html?lang=fa
موسوی، میرنجف؛ محمد ویسیان؛ حکیمه خلیفی‌پور (1395). اولویت‌‌بندی راهبردهای امنیت پایدار در آمایش مناطق مرزی (مطالعۀ موردی: استان کردستان)، مجلۀ پژوهش‌‌های جغرافیای سیاسی. دورۀ 1. شمارۀ 2. صفحات: 76-56. https://pg.um.ac.ir/article_24829_75d9b539af6b01c164f9cd06684bf02e.pdf
نبوی، عبدالحسین؛ علی حسین  حسین‌زاده؛ هاجر حسینی (1389). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر براحساس امنیت اجتماعی،فصلنامۀ جامعه‌شناسی کاربردی. دورۀ 21. شمارۀ 4. صفحات: 96-73. https://jas.ui.ac.ir/article_18208_5b92bd991a8ad5f3a26d7a84259858be.pdf
نصری، قدیر (1381). معنا و ارکان جامعه‌شناسی امنیت، نشریۀ راهبرد. شمارۀ 26. صفحات 128-113. http://ensani.ir/fa/article/129114/%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7-%D9%88- 
نظافتی، عباس؛ مسعود سلطانی؛ محمد ویسیان؛ مهناز  اکبری (1393). بررسی عوامل مؤثر بر امنیت پایدار در مناطق مرزی (مطالعۀ موردی: استان کردستان)، پژوهشنامۀ مطالعات مرزی. دورۀ 2. شمارۀ 4. صفحات: 46-33. http://bss.jrl.police.ir/article_17488.html
نیک‌‌بین، مهنا؛ مهرداد کرمی (1391).بررسی پایداری اجتماعی-فرهنگی توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: جزیرۀ کیش)، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی. دورۀ 5. شمارۀ 2. صفحات: 157-135. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/47213911806-1.pdf
ویسی، فرزاد؛ هادی طیب‌‌نیا؛ سوران منوچهری (1397). امکان‌سنجی اجرای طرح ادغام و تجمیع روستاهای مرزی با تأکید بر سطح توسعۀ ظرفیتی روستائیان (مطالعۀ موردی: بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان)، فصلنامۀ مسکن و محیط روستا. دورۀ 37. شمارۀ 162. صفحات: 116-101. http://jhre.ir/article-1-1395-fa.html
ویسی، فرزاد؛ سوران منوچهری؛ بدریه تابا (1396). سنجش توسعه‌یافتگی نواحی روستایی (موردمطالعه: دهستان‌‌های شهرستان مریوان)، پژوهشنامۀ مطالعات مرزی. دورۀ 5. شمارۀ 15. صفحات: 133-112. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/4033213961504.pdf
هامانه، راضیه؛ علیرضا افشانی؛ عباس عسکری (1391). بررسی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و میزان احساس امنیت در شهر یزد، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران. دورۀ 3. شمارۀ 13. صفحات:110-83. http://www.jsiisa.ir/article_21047.html
یعقوبی، زهرا (1396). سنجش و تحلیل وضعیت زیست‌‌پذیری در نواحی روستایی مرزی (مطالعۀ موردی: نواحی روستایی شهرستان مریوان)، پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ جغرافیا و برنامه‌‌ریزی روستایی. به راهنمایی دکتر سعدی محمدی. دانشگاه پیام نور. www.marivanpnu.ac.ir
Adamo, S (2003).Social sustainability and social resilience rural communities   dry land: the case of jachal (ARGENTINA) in the 19th and 20th centuries, Prepared for delivery at the 2003Meeting of the Latin American Studies Association, Dallas, Texas,  March 27-29. https://www.semanticscholar.org/paper/SOCIAL-SUSTAINABILITY-AND-SOCIAL-RESILIENCE-OF-IN- 
Baldwin, D (1997). Studies Association The concept of security, Review of International Studies, No.1,Vol,23, PP. 26-50. https://www.jstor.org/stable/20097464?seq=1
Banaitė, D and Tamošiūnienė, R (2016). Sustainable development: the circular economy indicators selection model, journal of security &sustainability issues, No.2, Vol,6, PP:315-323. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjawN6a1NPwAhVloVwKHUAIDQ0QFjAAegQIBBAD&url=http%3A%2F%2Fwww.tb.lt%2FLeidiniai%2FSSI%2F6-
Burns, M. M and Blewitt, R (2015). A Framework for Ssatainable Security Systems, Global Agenda Council on Social Security Systems, World Economic Forum. At: https://www.weforum.org/reports/framework-sustainable-security-systems
Chandler, D (2007). The security–development nexus and the rise of ‘anti foreign policy, Journal of International Relations and Development, No.4, Vol.10, PP.362-386. https://link.springer.com/content/pdf/10.1057/palgrave.jird.1800135.pdf
Chen, X (2006). Beyond  the  reach  of globalization:  China’s  border regions  and  cities  in transition, in globalization and the Chinese city, London: Routledg. 
Beyond_the_Reach_of_Globalization_Chinas_Border_R (1). pdf
Crawford, T(2014). Thinking about sustainable security:  metaphors, paradoxes and ironies, Eleven International Publishing file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/SustainablesecurityasapositivenotionChapter.pdf
Coleman, L. M.; Rosenow. D (2016). Security (studies) and the limits of critique: why we should think through struggle Critical Studies on Security 4(2)1-19. https://doi.org/10.1080/21624887.2016.1174807
Ezemenaka, K. E 2018).Kidnapping: a security challenge in Nigeria, journal of security and sustainability issues, No.2,Vol,8, PP.233-245. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/Kidnapping_A_security_challenge_in_Nigeria.pdf
Puorkasmaei,M.Fallahi Gilan, R., Nikmanesh,. SH., Agataghi, M.N. (2013). Family structure and sense of security (The sample, Zanjan province), Advances in Applied Science Research, No.3, Vol. 4, PP. 374-379. https://www.imedpub.com/articles/family-structure-and-sense-of-securitythe-sample-zanjan-province.pdf
Heinberg, R (2010). What Is Sustainability?, Post Carbon Institute, at: https://cdn.auckland.ac.nz/assets/arts/documents/What%20is%20Sustainability.pdf
Hussein, K, Gnisci , D and Wanjiru , J (2004). Security and human security: an overview of concepts and initiatives what implications for west africa?, At: https://www.oecd.org/swac/publications/38826090.pdf
Ignacio, J and Rivero, M.S (2009). Measuring tourism sustainability: proposal for a composite index, Tourism Economics,  No.2, Vol,15, PP.277-296.file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/Measuring_tourism_sustainability_Proposal_for_a_co-1.pdf 
Khagram, W,William, C and Firas raad, D (2003). From the Environment and Human Security to Sustainable Security and Development Environment, Journal of Human Development ,Vol. 4. No.2, PP. 289-313. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/khagram_etal_jhd03.pdf
Kuhlman, T and Farrington , J (2010). What is Sustainability?, journal of Sustainability, No. 2 Vol.11, PP.3436-3448. file:///C:/Users/M/AppData/Local/Temp/sustainability-02-03436.pdf
Mesjasz, C (2004).Security as an analytical concept, Paper presented at the 5th Pan-European conference on International Relations, in The Hague, Cracow University of Economics Cracow, Poland. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiZ2vWn_NPwAhWF26QKHe46C- 
Ministerio defense (2011).The Evolution of the concept of security, at: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjkir_8_NPwAhUNyKQKHVV5BSsQFjAAegQIAxAD&url= 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 05 خرداد 1400

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار