تحلیل پارامترهای مورفومتری آثار سیرک‌های یخچالی ارتفاعات جبال بارز در وورم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

  یکی از اشکال کاوشی مهم یخچال­های کوهستانی، سیرک­های یخچالی هستند. درجه تکوین این اشکال عامل مهمی در تعیین بازسازی اقلیم گذشته است. شناسایی دقیق و آنالیزهای مورفومتریک و آلومتریک سیرک­ها باعث تفکیک و تمیز آن­ها از دیگر عوارض شبه سیرک و شناخت درجه تکامل آنها خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش؛ شناسایی، طبقه‌بندی و تحلیل پارامترهای مورفومتریک آثار سیرک­های یخچالی ارتفاعات جبال بارز در استان کرمان بر اساس تکنیک­های ژئوماتیک و روش­های جدید ابداعی است. پس از شناسایی 16 زیر حوضه یخچالی، تعداد 85 آثار سیرک یخچالی در منطقه شناسایی و بر روی نقشه شیب کلاس‌بندی شده با دو فرمت خطی و پلیگونی ترسیم شدند. با برازش مدل­های توانی بر پروفیل طولی آثار سیرک­ها به استخراج ضرایب و پارامترهای آماری سیرک­های منطقه مبادرت شد. عملیات رده‌بندی سیرک­ها بر مبنای روش‌های ویلبورگ و رودبرگ، ایوانس و کوکس انجام پذیرفت. برای مورفومتری این سیرک­ها از پارامترهایی چون(L)، (W)، (H)، (L/W)، (L/H)، (W/H)واندازه سیرک استفاده شده و خصیصه­های مورفومتریک آن ها بررسی شده است. بر اساس نتایج تحقیق در این ارتفاعات، 6 سیرکN2، 14 سیرک در ردهN3 و 65 سیرک در رده N4 وN5، موسوم به گروه شبه سیرک وجود دارد. ضریب b برای محور طولی سیرک­های رده N2 و N3 برابر با 891/0 و برای سیرک­های رده N4و N5برابر با 869/0 است. در سیرک­های هر دو  ردهB<1 است در نتیجه رفتار ژئوآلومتری برای سیرک‌های این ارتفاعات منفی است. تداوم کم یخچال­های کواترنری و عملکرد ضعیف آنها باعث عدم توسعه و تکامل سیرک­­های یخچالی این محدوده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Morphometric Parameters of the Remains of Glacial Cirques in JabalBarez Altitudes in Würm

نویسندگان [English]

  • Hojattollh Bieranvand 1
  • abdolah seif 2
1 PhD student in Geomorphology, Faculty of Geography and Planning, Isfahan University
چکیده [English]

Cirques are the major forms of glacier and its shape is the most important factor in determining glacial conditions. Accurate identification and morphometric and allometric analyzes of cirques will distinguish and distinguish them from other cirque -like effects and identify their evolution. The main purpose of this study was to identify, classify and morphometry glacial cirques of Jabal Heights in Kerman province based on new geometrical techniques and methods. 16 cirque glaciers under the glacier basin, based on the digital elevation model and its adaptation to the slope map classified in the software environment, 200 glacier cirques were identified in the study area and plotted in linear and polygonal formats. By fitting power models to the circular longitudinal profile, the cirques coefficients and statistical parameters were extracted. The cirques classification was carried out according to the methods of Wilburg and Rudberg, Evans and Cox. For the morphometry of these circuses, parameters such as (L), (W), (H), (L / W), (L / H), (W / H) and cirque size were used and their morphometric properties were investigated. Is. According to the results of the research, there are 60 N1, 67 N2, 42 N3 and 31 in the high altitudes of Jabal. In cirques of both classes B <1. The results of geo-geometric analysis of cirques of different classes in this area indicate that cirques in this area were not typical glacial cirques or that glacial erosion did not play a major role in their formation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphometry
  • Glacier cirques
  • Jabal Barez altitudes
  • Alometry
  • Würm

مراجع

-    احمدآبادی، علی؛ امیرکرم واردوهی‌سرکیسیان (1397). شناسایی سیرک‌های یخچالی زردکوه با تأکید بر ویژگی‌های ژئومورفومتری، هیدروژئو‌‌مور­فولوژی. شمارۀ 15. صفحات 16-1.
https://hyd.tabrizu.ac.ir/article_7913.html    
 
-    المدرسی، سیدعلی؛ محمدحسین رامشت؛ کالین تورن؛ لیلا گرجی؛ زهرا ایزدی(1390). رفتار ارگودیک چشم اندازهای ژئومورفیک، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی اهر.سال یازدهم. شماره3. صفحات 258-232.
https://www.magiran.com/paper/882160    
 
-    بهشتی جاوید، ابراهیم؛ فریبا اسفندیاری (1396). استخراج و شناسایی لندفرم‌های یخچالی با استفاده از روش شیءگرا (مطالعۀ ‌موردی: سیرک‌های یخچالی سبلان)، پژوهش‌های ژئومورفولوژی ‌کمی. سال‌ ششم. شمارۀ 4. صفحات 102- 88.
http://ensani.ir/fa/article/389645       
 
-    بیرانوند،حجت‌اله؛عبداله سیف(1399).شناسایی،طبقه‌بندی و مورفومتری سیرک­های یخچالی ارتفاعات جوپار کرمان، پژوهش­های ژئومورفولوژی کمّی. سال هشتم. شماره 4. صفحات 80-63.
http://ensani.ir/fa/article/425083              
 
-    رسولی،جمال؛منصور قربانی(1390).ژئوشیمی‌و‌کانی‌شناسی توده نفوذی تأخیری کرور (شرق جبال بارز)، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مجموعه مقالات سی‌امین گردهمایی علوم زمین، یکم تاسوم اسفندماه. صفحات 7-1 
https://civilica.com/doc/182542         
 
 
-    سیف، عبداله (1394). رده‌بندی سیرک‌های یخچالی پلئیستو­سن پسین در ارتفاعات گرین زاگرس، دومین همایش ملی انجمن کواترنری ایران. دانشگاه اصفهان.
https://www.sid.ir/fa/seminar/ViewPaper.aspx?ID=25865
-    صادقی، حمیدرضا؛ فرهاد نورمحمدی؛ مجید صوفی؛ بنفشه یثربی (1388). مدل‌های آلومتری آبکندها در منطقه دره شهر استان ایلام، پژوهش­های آبخیزداری (پژوهش و سازندگی). شماره 85. صفحات 44-38.
https://www.magiran.com/paper/889937     
 
-    قربانی، منصور (1393). زمین شناسی ایران. آرین زمین. صفحات 488.
http://94.182.185.68/modules.php?name=News&op=nasher&bmax=0&ncode=51960&boname=&page=2
 
-    مختاری، داود؛ فریبا کرمی؛ مریم بیاتی‌خطیبی (1386). اشکال مختلف مخروط‌افکنه‌ای در اطراف تودة کوهستانی میشوداغ (شمال‌غرب ایران) با تأکید بر نقش فعالیت‌های تکتونیکی کواترنر در ایجاد آن‌ها، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. ویژه‌نامۀ جغرافیا. بهار. صفحات 292-257.
https://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-4111-fa.pdf
 
-    یاراحمدی، علی‌محمد (1391). تحلیل عوامل مؤثر بر شکل‌‌گیری مورفولوژی یخچالی کواترنر در اشترانکوه، استاد راهنما: دکترابراهیم مقیمی. رسالۀ دکتری. رشتۀ جغرافیای طبیعی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات.
-    یمانی، مجتبی؛ ابراهیم مقیمی؛ قاسم عزیزی؛ کاوه باخوشی (1392). تعیین قلمروهای مورفو‌‌­کلیما‌‌تیک هولوسن در بلندهای غرب استان کردستان، پژوهش‌های جغرافیایی طبیعی. سال 45. شمارۀ 4. صفحات 14-1.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_50068.html           
 
 
-   Barr, I. D., and Spagnolo, M., (2013). Palaeoglacial and palaeoclim­atic condit­ions in the NW Pacific,as revealed  by a morphometric analysis of cirques upon the Kamchatka Peni­ns­ula. Geomorph­olo­gy. 192. PP. 15–29.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X13001529
 
-     Bull, W., (1975). Allometric  chan­ge of landforms. Geological Society Of  America. 2. V,86. NO,11.
https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/gsabulletin/article-abstract/86/11/1489/201696/Allometric-change-of-landforms?redirectedFrom=PDF
 
-     Delmas, M., and Gunnell, Y., and Calvet, M., (2015). A Critical Appr­aisal of Allom­etric Growth Amon­gAlpine Cirq­ues Based on Multiv­ariate Statistics and Spatial Analysis. Geomorphology. 228. PP. 637-652.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X14005236
 
-     Dimitrijevic, M. D., (1973). Geol­ogy of Kerman region. Report YU/52. Iran. Geo­logical Survey of Iran.P. 334.
https://www.scirp.org/(S(oyulxb452alnt1aej1nfow45))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1523778
 
-     Ebrahimi, B., and  Seif, A., (2017). Mor­p­hom­etric Properties of Glacial Cirques in Zagros Mountain. Iran. Geop­ersia 7 (1). PP. 131-151.
https://geopersia.ut.ac.ir/article_59236.html
 
-     Evans I., S., and Cox, N., J., (2015). Size and shape of glacial cirq­ues: comparative data in specific geo­m­orphometry, Geom­orph­ometry.org.
http://www.geomorphometry.org/system/files/EvansCox2015geomorphometry.pdf
 
-     Evans, I. S. & Cox, N.J., (1974). Geomorphometry and the operational defin­ition of cirques. Area 6. 150e153.
https://www.jstor.org/stable/20000855?seq=1
 
-     Evans, I. S., (1997). Process and form in the erosion of glaciated mountains. In: Stoddart. D. R. (Ed.). Process and Form in Geomorphology. Routledge, London. PP. 145 -174 .
https://www.researchgate.net/publication/30050338_Glacial_erosional_processes_and_forms_mountain_glaciation_and_glacier_geography
 
-     Evans, I. S., (2006). Allometric develop­ment of glacial cirque form: geological. Relief and regional effects on the cirques of Wales. Geomorp­hology. 80 (3-4): PP. 245-266.
https://www.researchgate.net/publication/222409770_Allometric_development_of_glacial_cirque_form_Geological_relief_and_regional_effects_on_the_cirques_of_Wales
 
-     Evans, I. S., (2009). Allometric develop­ment of glacial cirques: an app­li­cation of specific geomorphom­etry. proceeding of Geomorphology. Zurich. Switzerland. 31 August – 2 September.
https://www.researchgate.net/publication/238659643_Allometric_Development_of_Glacial_Cirques_An_Application_of_Specific_Geomorphometry
 
-     Evans, I. S., (2011). Geomorph­ometry and land­form mapping: what is a landform?. Geomorphology. (03), PP. 541.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X11001462
 
-     García-Ruiz, J. M., Gómez-Villar, A., Ortigosa, L., Martí-Bono, C., (2000). Morphometry of glacial cirques in the Central Spanish Pyrenees. Geografiska Annaler. 82A. 433–442.
https://www.researchgate.net/publication/229521561_Morphometry_of_Glacial_Cirques_in_the_Central_spanish_Pyrenees
 
-     Goli Mokhtari, L., Ramesht, M. H., (2013). Almodaresi, A. Analyzing of Surface Relations in an Expe­rimental Drainage Basin, Journal of Basic and Applied. Scientific Resea­rch. 3(4). PP. 120-124, Text Road Publication.
http://www.textroad.com/pdf/JBASR/J.%20Basic.%20Appl.%20Sci.%20
 
-     Graf, W. L., (1976). Cirques as glacier location. Arctic and Alpine Research 8. PP. 79 e 90.
https://www.jstor.org/stable/1550611?seq=1
 
-     Křížek, M., and Mida, P., (2013). The influence of aspect and altitude on the size, shape and spatial distribution of glacial cirques in the High Tatras (Slovakia, Poland). Geomorphology. 198.PP.57-68.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169555X13002870
 
 
-     Seif, A. & Ebrahimi, B., (2014). Combined  use of GIS and experi­mental functions for the morphometric study of glacial cirques. Zardkuh Mountain. Iran. Quaternary Interna­tional. 353,
PP. 236 e249.
https://www.researchgate.net/publication/269578330_Combined_use_of_GIS_and_experimental_functions_for_the_morphometric_study_of_glacial_cirques_Zardkuh_Mountain_Iran
 
-     Stocklin, J., (1968). Structural history  and  tectonics of Iran, A review . AAPG Bulletin 52.7. PP.1229-1258.
https://books.google.com/books/about/Structural_History_and_Tectonics_of_Iran.html?id=PxkFGwAACAAJ
 
-     VivasT,P, (ed). (1996). Moni­toring Mediterranean Wetlands: A Method­ological Guide. Med Wet Publica­tion. Wetlands International. Slimbridge. Uk and Icn. Lisbon. PP. 150.
https://www.amazon.co.uk/Monitoring-Mediterranean-Wetlands-Methodological-Guide/dp/1900442043
 
-     Turner, A., (2006). Geomorp­hometrics: ideas for generation and use. CCG Working paper. version 0.3.1 [online] centre for computational geography. university of  leeds. UK; accessed 7 May 2007.
https://environment.leeds.ac.uk/geography-research/dir-record/research-projects/513/centre-for-computational-geography
 
-     Vilborg,  L.,  (1984).  The  cirque  forms of  Central Sweden. Geo- grafiska  Ann­aler. 66 A  (1-2):
PP.41-77.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/04353676.1984.11880099
 
-     Vilborg, L., (1977). The Cirque Forms of Swedish Lapland. Geogr­afiska Annaler. Series A. Physical Geography. Vol. 59. NO. 3/4. PP. 89-150.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/04353676.1977.11879948
 
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار