تعیین راهبردهای گردشگری در توسعۀ مناطق روستایی براساس ماتریس ترکیبی QSPM-SWOT (مورد مطالعه: شهرستان سرباز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد کارآفرینی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار مدیریت دولتی دانشگاه سیسان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 استادیار اقتصاد توسعه دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

امروزه یکی از راه­های نجات روستاها از فقر، مهاجرت، مشکلات اجتماعی و اقتصادی، توسعه گردشگری در مناطق مستعد گردشگری روستایی می‌باشد. با توجه به این امر پژوهش حاضر به دنبال تعیین راهبردهای گردشگری در توسعه مناطق روستایی شهرستان سرباز با استفاده از مجموعه عوامل درونی (قوت، ضعف) و مجموعه عوامل بیرونی (فرصت، تهدید) می‌باشد. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و روش انجام کار براساس مدل ترکیبی از ماتریس سوات (SWOT) و ماتریس کمی برنامه­ریزی استراتژیک  (QSPM) که یکی از تکنیک‌ها و ابزارهای بسیار شایع در ارزیابی گزینه‌های استراتژیک است، می­باشد. جمع‌آوری داده از طریق بررسی اسنادی، کتابخانه‌ای و بهره­گیری از پرسش‌نامه (از دیدگاه 70 نفر از خبرگان و مسئولان دستگاه‌های مرتبط با گردشگری) انجام‌شده است. نتایج حاصل از مدل SWOT نشان می‌دهد که منطقه مورد مطالعه علیرغم این که از نقاط قوتی چون وجود جاذبه‌های طبیعی (جنگل، رودخانه پوشش گیاهی)، وجود انواع میوه‌های گرمسیری، محصولات کشاورزی و وجود حیات‌وحش متنوع به‌خصوص تمساح ایرانی و همچنین با موانع اساسی عدم وجود برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری دولتی در این ناحیه، نامناسب بودن و عدم‌کفایت تسهیلات بهداشتی و خدماتی و نامناسب بودن زیرساخت‌های محیطی و کالبدی به‌عنوان نقطه ضعف روبه رو است. بر اساس این بررسی‌ها نتایج پژوهش نشان می‌دهد که راهبرد مناسب برای رسیدن به توسعه گردشگری در مناطق روستایی در موقعیت تهاجمی قرار دارد. در این پژوهش جدول اولویت‌بندی استراتژی‌های انتخاب‌شده QSPM نیز تشکیل گردید که از میان آن‌ها استراتژی تأکید بر توریسم طبیعی و اکوتوریسم به دلیل وجود مزیت‌های نسبی در منطقه نسبت به سایر استراتژی‌ها از اولویت بالایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining of Tourism Strategies in Rural Development Based on QSPM-SWOT Combined Matrix (Case Study: Sarbaz county)

نویسندگان [English]

  • aboobakr raisi 1
  • Habibollah Salarzehi 2
  • mohim sheihaki tash 3
1 Teaching University Applied Science
2 Associate Professor of Government Management, Sistan and Baluchestan University
3 Head of Entrepreneurship Department of Sistan and Baluchestan University
چکیده [English]

Today, one of the ways to save villages from poverty, migration, social and economic problems, is to develop tourism in rural tourism-prone areas. According to this, the present study seeks to analyze tourism strategies in the development of rural areas of Sarbaz county using the set of internal factors (strength, weakness) and the set of external factors (opportunity, threat). The present research is descriptive-analytical of survey type and method of work based on the combined model of SWOT strategic analysis and QSPM strategic planning model. Devices related to tourism) and the Internet. The results of SWOT model show that the study area, despite its strengths such as natural attractions (forest, river cover), tropical fruits, agricultural products and the existence of various wildlife, especially Iranian crocodiles, as well as the basic barriers to non-existence. Government planning and investment in this area, the inadequacy and inadequacy of health and service facilities, and the inadequacy of environmental and physical infrastructure as a weak point. According to these studies, research results show that the right strategy to achieve tourism development in rural areas is in an aggressive position. In this study, the prioritization table of QSPM selected strategies was also formed, among which the strategy of emphasizing natural tourism and ecotourism has a high priority over other strategies due to the existence of relative advantages in the region.

مراجع

ابراهیم‌‌زاده، عیسی؛ گل‌آفرین ملکی؛ حسین فرهادی‌نژاد (1394). برنامه‌ریزی استراتژیک توسعۀ‌گردشگری با تأکید بر توسعۀ پایدار در ناحیۀ خرم‌آباد، فصلنامۀ جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای. دورۀ 5. شمارۀ 14. صفحات 24-1.  https://gaij.usb.ac.ir/article_1911.html
ابراهیم‌‌‌زاده، عیسی؛ منیر یاری؛ برزو سبزی (1391). تحلیلی بر برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری در استان لرستان با بهره‌گیری از مدل استراتژیک swot، فصلنامۀ آمایش سرزمین. دورۀ 4. شمارۀ 6. صفحات 124-101. https://jtcp.ut.ac.ir/article_28791.html
امیدی، نبی؛ اسفندیار محمدی؛ اردشیر شیری (1396). تدوین راهبردهای توسعۀ صنعت گردشگری در استان ایلام، فرهنگ ایلام. دورۀ 18. شمارۀ 56 و 57. صفحات 103- 88. http://www.farhangeilam.ir/article_61093.html
اوجی، حسن؛ محمد علیزاده؛ ویدا ابیانه؛ سید راشد صفوی (1397). تبیین و ارائۀ مدل ارزیابی اقتصاد گردشگری روستایی در ایران، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا. دورۀ 8. شمارۀ 29. صفحات 131- 108. .http://gps.gu.ac.ir/article_80357.html
ایمانی، بهرام؛ ابراهیمی خدیجه (1397). تدوین راهبردهای توسعۀ گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: روستاهای هدف گردشگری استان آذربایجان شرقی)، اندیشۀ جغرافیایی. سال 9. شمارۀ 18. صفحات 89-68. http://geonot.znu.ac.ir/article_31613.html
 پورجعفر، محمدرضا؛ هادی محمودی‌نژاد؛ شاهین ایلیکا؛ حامد عاقبت‌بخیر (1391). فراتحلیلی از ارزیابی رویکردهای‌توسعۀ گردشگری روستایی با تأکید بر تحلیل عوامل راهبردی (SWOT)، فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. دورۀ 14. شمارۀ 2. صفحات 79-61. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=186400
سالنامۀ آماری (1396). مرکز آمار ایران، چاپ اول. انتشارات دفتر ریاست.روابط عمومی و همکاری بین‌الملل. https://azgharbi.mporg.ir/Portal/View/Page.aspx?PageId=90fe7b4c-ab54-4f65-96e43ccda469eb3b 
‌‌سپهوند، رضا؛ محمد جعفری؛ لیلا سپهوند؛ امین احمدی (1397).برنامه‌‌ریزی ‌راهبردی ‌توسعۀ ‌اکوتوریسم‌ روستایی‌ از دیدگاه مردم، مسئولان و گردشگران (مطالعۀ موردی: روستای ایستگاه بیشه)، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دورۀ 50. شمارۀ 2. صفحات 276-263. https://jhgr.ut.ac.ir/article_59770.html
سقایی، مهدی؛ زهره جوانبخت‌قهفرخی (1391). امکان‌سنجی گردشگری روستایی در خراسان شمالی (مطالعۀ موردی: منطقۀ   اسفیدان)، فصلنامۀ مطالعات گردشگری. دورۀ 1. شمارۀ ‌اول. صفحات 62-51. https://www.magiran.com/paper/1618112 
شارپلی، ریچارد (1380). گردشگری روستایی، ترجمه رحمت‌اله منشی‌زاده و فاطمه نصیری، انتشارات منشی https://www.gisoom.com/book/1212100
قاسم‌پور، حامد؛ رضا غفاری‌نیا؛ کرم خلیلی (1398). تدوین برنامۀ راهبردی توسعۀ گردشگری با تأکید بر روستای هدف گردشگری کُلم در استان ایلام، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی. دورۀ 14. شمارۀ 1. صفحات 217-200. https://www.magiran.com/paper/1989380 
محمدی‌ده‌چشمه، پژمان (1396). تحلیل راهبردی تنگناها و فرصت‌های توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر شهرکرد)، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیای. سال 17. شمارۀ 47. صفحات 37- 19. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id= 357651                                               
نوروزی‌فرد، هاشم؛ محمدامین خراسانی (1395). برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ گردشگری روستایی در نواحی روستایی شهرستان ایذه موردشناسی: روستای شیوند، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای. دوره 6. شماره 18. صفحات 134-119. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=280336                                       
هاشمی، سیدسعید؛ علی‌اکبر مهرابی؛ سیاوش ایمنی‌ قشلاق ؛ اکبر نجاحی (1390). توسعۀ روستایی با تأکید بر اشتغال و کارآفرینی مطالعۀ موردی: دهستان شباب استان ایلام، فصلنامۀ روستا و توسعه. دورۀ 14. شمارۀ 1. صفحات 58- 35.https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=152235  
یاری‌حصار، ارسطو؛ سهیلا باختر (1395). ارزیابی شاخص‌های گردشگری پایدار روستایی از منظر جامعۀ محلی و گردشگران، (مطالعۀ موردی: شهرستان نیر)، فصلنامۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای. دورۀ 6. شمارۀ 22. صفحات 134- 121. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?i  d=274410
Abdul Hakeem, S., Hossein Khan, Y. (2018). Urban tourism: the perspective on tourism impacts in Cambridge, United Kingdom, Marketing and Management of Innovations, 3, PP. 268-275. https://www.researchgate.net/publication/328018094
Andrades, L., Dimanche, F. (2017) Destination competitiveness and tourism development in Russia:Issues & challenges,Tourism management, 26,PP.360-376. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0261517717301085
Ashley, C., LaFranchi, C. (1997). Livelihood strategies of rural households in Caprivi: implications for conservancies and natural resource management DEA Research Discussion Paper Win dhoek, Namibia: Directorate of Environmental Affairs, Ministry of Environment and Tourism, 52. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815057687
Barkauskas, V., Dundxvnlhq, U, J. (2015). Analysis of macro environmental factors influencing the development of rural tourism: Lithuanian case, Procedia - Social and Behavioral Sciences 213, PP.167-172. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815057687
Boavida-Portugal, I. R., J., Ferreira, C. (2016). Exploring the Impacts of Future Tourism Development on Land Use/Cover Changes, Applied Geography, 77, PP. 82-110. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/20163402126
Briedenhann, j., Wickens, E. (2004). Tourism Routes as a Tool for the Economic Development of rural areas: Vibrant Hope or Impossible Dream, Tourism Management, 25(1), PP.71-79. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0261517703000633
Chen, L. C., Lin, S. P., Kuo, C. M. (2013). Rural tourism: Marketing strategies for the bed and breakfast industry in Taiwan. International Journal of Hospitality Management,32,278-286. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0278431912000898
DOT. (1995). Tourism - Australia's Passport to Growth: A National Tourism Strategy, Implementation Progress Report Number 2, October 1995, C ommonwealth Department of Tourism, Canberra Knowd, Ian (2001) Rural Tourism: Panacea and Paradox, Available: hsc.csu.edu.augeography activity local tourism frualto.pdf https://www.nlb.gov.sg/biblio/7383003
Fong, S., Lo May Chiunb, P.S, Vikneswaran, Nair (2014). The impact Funa, of local communities’ involvement and relationship quality on sustainable rural tourism in rural area, Sarawak. The moderating impact of self-efficacy. Procedia - Social and Behavioral Sciences 144, PP.60-65. https://www.researchgate.net/publication/265253247
Hernandez, J., Suarez-Vega, R., Santana-Jimenez, Y (2016). The inter-relationship between rural and mass tourism: The case of Catalonia, Spain, journal Tourism Management, 54, PP.43-57. https://www.researchgate.net/publication/283725908_The_inter-
Kisi, Nermin (2019). A Strategic Approach to Sustainable Tourism Development Using the A’WOT Hybrid Method: A Case Study of Zonguldak, Turkey, Sustainability, 11(64), 11, PP.1-19. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/4/964
Lee, S. W., Kim, H. J (2010). Agricultural transition and rural tourism in Korea: experiences of the last forty years. In G. Thapa, P. Viswanathan, J. Routray, & M. Ahmad (Eds.), Agricultural transition in Asia, PP. 37-64, Bangkok: Asian Institute of Technology. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/978-1-78769-845-120191011/full/ html ?Skip Tracking=true
Martins, M. (2018). Tourism Planning and Tourismphobia: An Analysis of the Strategic Tourism Plan of Barcelona 2010-2015, Journal of Tourism, Heritage & Services Marketing, 4(1), PP.3-7. https://www.researchgate.net/publication/325206748_Tourism_Planning_and_Tourismphobia_An_Analysis_of_the_Strategic_Tourism_Plan_of_Barcelona_2010-2015
Molera, L., Albaladejo, I. P (2007). Profiling Segments of Tourists in Rural Areas of South Eastern Spain, Journal of Tourism Management, No. 28, PP.757-767. https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/20073086603
Shang, Y,Sun, Y., Xu, A (2020). Rural ecotourism planning and design based on SWOT analysis, International Journal of Low-Carbon Technologies, 10(4), PP.1-5.  doi:10.1093/ijlct/ctaa003AdvanceAccesspublication https://academic.oup.com/ijlct/article/15/3/368/5802763 
Woods, M. (2011). Rural Europe and the world: Globalization & rural development, Geographia Polonica 86(2), 99-109. https://www.researchgate.net/publication/227640152
Yin, J., Zheng, X., Fang, S. (2018). The Dynamic Analysis of Tourism Industrial Ecologization in Mainland China: Its Status and Evolution, Journal of Tourism Research & Hospitality,7(2), PP.1-9. https://www.scitechnol.com/peerreview/the-dynamic-analysis-of-tourism industrial
ecologization-in-mainland-china-its-status-and-evolution-TYSK.php?article_id=7723 
Zhang, XueMing (2012). Research on the Development Strategies of Rural Tourism in Suzhou based on SWOT analysis, Energy Procedia,  Elsevier 16, PP. 1295- 1299. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1876610212002172
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار