برنامه‌ریزی توسعۀ اقتصادی و اشتغالزایی روستایی برپایۀ پیشران‌‌ها و زنجیرۀ پیشین و پسین مطالعۀ موردی: روستای مسجدابوالفضل در ایرانشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌‌‌ریزی شهری- منطقه‌ای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 استادیارجغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه سیستان و بلوچستان ،زاهدان،ایران

چکیده

برنامه‌های توسعه اقتصادی و اشتغالزای روستایی در ایران بمنظور عملیاتی نمودن مصوبه برنامه ششم توسعه (جزء 1 بند الف ماده 27)، بعنوان ضرورت توسعه پایدار روستایی کشور، هم اینک در استان های مختلف در دست تهیه می باشد. در همین راستا؛ هدف پژوهش حاضر تهیه و تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستای مسجد ابوالفضل (ع) از توابع بخش بزمان شهرستان ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده‌ها با رویکرد ارزیابی مشارکتی روستایی و به کمک مدل‌های مانند تحلیل ساختار اجتماعی، ماتریس نیازسنجی، گردش روستایی، ترسیم درخت مشکلات و ترسیم ساختار سازمانی با نمودار ون با همکاری نخبگان محلی انجام شد. علاوه بر بررسی های میدانی، مشارکت کنندگان پژوهش 27 نفر از صاحبنظران ساکن روستا بودند که به صورت هدفمند(دلفی)، انتخاب شدند. وضعیت موجود هفت سرمایه (دارایی)، روستای مسجد ابوالفضل(ع) که می‌توانند به توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستا کمک کنند و پیشران‌ها و وظایف هر یک از سازمان‌های دولتی متولی بررسی و تحلیل شد و نهایتا پروژه‌های اشتغالزایی، زمینه‌های موفقیت و ظرفیت اشتغالزایی در قالب برنامه پیشنهادی اشتغال روستا ارایه گردید. یافته های تحقیق نشان داد فرصت های (سرمایه) مناسبی در هفت بًعد تحلیلی طبق مدل به کارگرفته شده در روستا وجود دارد. براساس یافته های حاصل از تحلیل یافته ها سیاست ها، راهبردها و پروژه های اشتغالزایی نیز تدوین و ارایه گردید. در صورت تحقق این برنامه‌ها روستای مسجدابوالفضل در افق برنامه (10 ساله)، روستایی خواهد بود برخودار از رفاه نسبی، با اشتغال پایدار و دارای اقتصاد صادرات‌محور، متکی بر تولید و درآمد در بخش‌های سه‌گانه اقتصادی با محوریت بخش‌ خدمات (تاکید بر خدمات گردشگری و رفاهی) و کشاورزی (تاکید بر کشاورزی نوین و دامداری هدفمند) با پشتیبانی بخش‌صنعت به ویژه صنایع دستی و فرآوری محصولات دامی و باغی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Planning of rural economic development and employment based on the propulsion and the chain of the past Case study; Abolfazl Mosque Village in Iranshahr

نویسندگان [English]

  • Eisa Ebrahimzadeh 1
  • Aboozar Paidar 2
چکیده [English]

At present, Sistan and Baluchestan rural development and rural development programs are being prepared for the operation of the sixth development plan of the country. In this regard, the purpose of the present study is to formulate a program for economic development and employment creation of the mosque of Abolfazl from the functions of the Bazman district of Iranshahr in Sistan and Baluchestan province. The research method is descriptive-analytical and collecting data using collaborative assessment models (PRA). The participants of this study were 27 male and female trustworthy in the municipality of Abolfazl who were selected purposefully. The current situation of the seven capital, the mosque's Abolfazl village, which can help the rural economy and employment creation, and the proponents and responsibilities of each of the governmental organizations responsible for employment, or global organizations and charities And nongovernmental organizations in order to succeed in the development of economic development and occupational fields. Finally, job creation projects, existing barriers to each project, success stories and job creation capacity of each of them in the framework of the proposed rural employment program Became. If these programs are implemented, Masjed-e-Abol-Fazl village will be on the horizon of the rural program. It will be based on relative welfare, sustainable employment and export-oriented economy, relied on production and revenue in the tripartite economic sectors with a central focus on services (Emphasis On tourism and welfare services) and agriculture (emphasis on modern agriculture and targeted livestock) with the support of the industry sector, especially handicrafts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Economic Development
  • Employment Planning
  • Seven Capital Model
  • Mosque Abolfazl Village
- ابراهیم‌زاده، عیسی؛ ابوذر پایدار (1397). تدوین برنامۀ توسعۀ اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای منتخب استان یستان و بلوچستان (436 روستا)، سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی استان سیستان و بلوچستان، زاهدان.
- ابریشمی،‌حمید؛ داود منظور (1378). تحلیل مقایسه‌ای الگوهای رشد نئوکلاسیک و درون‌زا، مجلۀ تحقیقات اقتصادی. دورۀ 34. شمارۀ 2. صفحات 64-27.
- افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین،؛ خدیجه بوذرجمهری (1384). تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعۀ پایدار روستایی، مدرس علوم انسانی.برنامه‌‌ریزی و آمایش فضا. شمارۀ 1. پیاپی 38. صفحات 73-17.
- افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین،؛ محسن آقایاری هیر (1386). سطح‌بندی پایداری توسعه روستایی، مطالعه موردی بخش هیر، پژوهش‌های جغرافیایی. دوره 39. شماره61. صفحات 44-31. 
- افتخاری، رکن‌الدین؛ حمدالله سجاسی‌قیداری؛ سیدحسن رضوی (1389). راهبردهای توسعۀ کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی: مطالعۀ موردی روستاهای شهرستان خدابنده، روستا و توسعه.  دورۀ 13. شمارۀ 3. صفحات 29-1.
- بهادری، فرخ‌لقا (1396). ارزیابی پیامدهای اجتماعی-اقتصادی پروژه‌های توسعۀ مشارکتی (مقایسۀ طرح‌‌های ترسیب کربن جازموریان و فائوی ریگان)، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌‌ریزی روستایی (کالبدی). به راهنمایی ابوذر پایدار. دانشگاه سیستان و بلوچستان.
- پاپ‌زن، عبدالحمید؛ خوش‌‌قدم خالدی؛ عادل سلیمانی (‌‌1390)، ارزشیابی آموزش‌‌های فنی‌و‌حرفه‌‌ای زنان روستایی در زمینۀ صنایع دستی، فصلنامۀ علمی-پژوهشی جامعه‌‌شناسی زنان. سال دوم.صفحات 38-21.
-  پاپلی، محمدحسین؛ محمدامیر ابراهیمی (1381). نظریه‌‌های توسعۀ روستایی، سمت. تهران.
- راسخی، بهروز؛ رضوان قنبری؛ امیرحسین علی‌بیگی (1397). تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینان کشاورزی شهری و روستایی استان کرمانشاه، فصلنامۀ پژوهش‌های روستایی.دورۀ9.شمارۀ 3.صفحات359-346.
-  رضوانی، محمدرضا (1390‌‌). برنامه‌ریزی توسعۀ روستایی در ایران، نشر قومس. تهران.
- رضوانی، محمدرضا؛ محمد نجارزاده (1387). بررسی و تحلیل زمینه‌‌های کارآفرینی روستاییان در فرایند توسعۀ نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان براآن جنوبی (شهرستان اصفهان)، نشریۀ توسعۀ کارآفرینی. دورۀ 1. شمارۀ 2. صفحات 182-161.
- سجاسی‌قیداری، حمدالله؛ طاهره صادقلو؛ مجتبی پالوج‌ (1392). اولویّت‌‌بندی راهبرد معیشت پایدار روستایی با مدل  سوات- تاپسیس- فازی: شهرستان خدابنده‌لو،  فصلنامه روستا و توسعه. صفحات110-85.
- ﺳﻌﺪی، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ میرحسین ﻣﻮﺳﻮی (1392). ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ و ﺳﻴﺎﺳﺖ‌‌های ﻣﺆﺛﺮ بر اﺷﺘﻐﺎل ﻧﻴﺮوی‌ﻛﺎر، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اﻳﺮاﻧﻲ- اسلامی). سال سیزدهم. شمارۀ 49. صفحات 198-177.
- سیدعلیپور، سیدخلیل؛ ابوذر پایدار؛ خدیجه صادقی (1395). ارائۀ مدل آمایشی راهکارهای تحقق اقتصاد پایدار با تأکید بر امنیت پایدار در نواحی روستایی (محدودۀ اجرای CSP جازموریان- جنوب کرمان)،
مجلۀ جغرافیا و توسعه. شماره 44 (دورۀ 14).
صفحات 63- 45.
- سعیدی، عباس (1377). توسعۀ پایدار و ناپایداری توسعۀ روستایی، فصلنامۀ مسکن و انقلاب. شمارۀ 77.
صفحات 22-17.
- شاه‌طهماسبی، اسماعیل؛ مجید جوادیان؛ محمدجواد نیکبخت (1391). بررسی نقش تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط صنعتی در ایجاد اشتغال (کارگاه‌های صنعتی در شهر تهران)، فصلنامۀ علوم اقتصادی. شمارۀ 1 (ویژه). صفحات 56-30.
- شعبانعلی‌قمی، حسین (1379). سیر تکاملی، مفاهیم و اهداف ارزیابی‌سریع روستایی و ارزیابی مشارکتی روستای، مجله جهاد. سال 19. شماره 19. صفحات 227- 226.
- شهمرادی، مهنا؛ تهمینه احسانی‌فر؛ کامبخش فرحمند؛ فرحناز رستمی؛ ماریه صحرایی (1398). واکاوی چالش‌های فراروی عملیاتی کردن ایده‌های کسب وکار از دیدگاه زنان روستایی (مورد: استان کرمانشاه)، فصلنامۀ پژوهش‌های‌روستایی.دورۀ 9.شمارۀ 4.صفحات 563-552.
- طهماسبی، اصغر؛ سیده خدیجه مهدوی (1390). تخریب اراضی و تسهیلات محیط‌‌زیست جهانی و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (GEF). فصلنامه جنگل و مرتع. پیاپی 75.  
- فیروزنیا، قدیر؛ محمدحسن ضیاء‌توانا؛ عبدالرضا افتخاری (1386). تبیین فرایند تحول روستا با بهره‌گیری از نظریۀ چرخۀ حیات، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی. دورۀ 11. شمارۀ 1. پیاپی50. صفحات 119-93.
- قرنی‌آرانی، بهروز (1393). بررسی نقش برنامه‌‌ریزی مشارکتی در کاهش فقر روستایی مطالعۀ موردی: روستای لزور، پژوهش‌‌های روستایی. دورۀ پنجم. شمارۀ 3 (پیاپی 19). صفحات 488-467.
- قدیری‌معصوم، مجتبی؛ محمدمهدی ضیانوشین؛ محمدامین خراسانی (1389). ﭘﺎﻳﺪاری اﻗﺘﺼﺎدی و راﺑﻄﺔ آن ﺑﺎ ویژگی‌های ﻣﻜﺎﻧﻲ‌- ﻓﻀﺎﻳﻲ: روﺳﺘﺎﻫﺎی دهستان کوهین ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﺒﻮدرآﻫﻨﮓ، مجلۀ روستا و توسعه. سال 13. شمارۀ 2. صفحات 29-1.
- معاونت امور اقتصادی و هماهنگی برنامه ‌و بودجه- امور آمایش سرزمین، برنامه‌‌ریزی و محیط‌‌زیست: کارگروه تخصصی توسعۀ اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی، شهریور 1396. ویراست نهایی.
-  مؤسسۀ توسعۀ روستایی ایران (1381). بانک اطلاعات فرهنگ ده‌های ایران، تهران.
- مهندسان مشاور DHV از هلند (1375). ترجمۀ سیدجواد میر، ناصر اوکتابی، مهدی گنجیان، رهنمودهایی برای برنامه‌‌ریزی مراکز روستایی، جلد اول. سلسله انتشارات روستا و توسعه شمارۀ 10. مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی جهاد سازندگی. تهران.
- ﻧﻘﻮی، ﻣﻴﺮﻋﻠﻲ؛ علی ﺑﺎﺑﺎﻳﻲ (1392). ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﻮﺳﻌﺔ اقتصادی روستایی از دیدگاه منطقه‌ای با نگاهی بر سیاست‌های دولت در اﻳﺮان، فصلنامۀ ﭘﮋﻭﻫﺶ‌‌ﻫﺎﻱ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ. ﺩﻭﺭۀ ۴. ﺷﻤﺎﺭۀ ۳. صفحات ٤٧٩-٤٥١.
-   وردی‌نژاد، فریدون؛ حسین کریمی‌آشتیانی (1387). شناخت محیط‌زیست و آمایش سرزمین، انتشارات مدیریت شهری. تهران.
-   Barrett, C. B et al (2001). Nonfarm income diversification and household livelihood strategies in rural Africa: concepts, dynamics, and policy implications.Food Policy, 315.
-   Chambers, R., & Conway, G (1992). Sustainable rural livelihoods: Practical concepts for the 21st century. UK: Institute of Development Studies.
-   Corney & Litvin of (1999).Livelihood Approaches Compared. London: DIFID Causes: Thinking About Poverty from a Chronic Poverty Perspective, World Development, Vol.33, No.6, PP. 867-879.
-   Heyuan YouXiaoling Zhang (2017). Sustainable livelihoods and rural sustainability in China: Ecologically secure, economically efficient or socially equitable, Resources, Conservation and Recycling, Vol, 120,  PP.1-13.
-   Jeanette, S. Martin, Milorad Novicevic (2010). Social entrepreneurship among Kenyan farmers: A case example of acculturation challenges and program successes, International Journal of Intercultural Relations,Vol 34, No.5,PP 482-492.
-   Kelsall Tim, Mercer Claire (2003). Empowering People? World Vision & ‘Transformatory Development’ in Tanzania, Review of African Political Economy, No 32.
-   Serrat, Olivier (2008). The Sustainable Livelihoods Approach, Manila: ADB., nowledge Solutions, November, No15, PP. 1-5.
-   Shen Fujun (2009). Tourism and the Sustainable Livelihoods Approach: Application within the Chinese context, A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, PP.22-40.
-   Sylvie Démurger, Martin Fournier, Weiyong Yang (2009) .Rural households' decisions towards income diversification: Evidence from a township in northern China.
-   UNDP (2015). Capacity Development. Technical Advisory Paper 2, United Nations Development Program, New York.