تحلیل ریخت‌‌‌‌‌‌‌‌زمین‌‌‌‌ساختی گسل رامهرمز، استان خوزستان، ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

گسل رامهرمز در فروافتادگی دزفول شمالی قرار داشته که از دیدگاه تکتونیکی فعال می‌باشد. برای تشخیص فعالیت‌ تکتونیکی منطقه، شاخصهای مورفوتکتونیکی پیچ وخم پیشانی کوهستا‌ن (Smf)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (شاخص Vf)، شکل حوضه(Bs) و گرادیان–طول رودخانه (Sl) محاسبه گردید. مقدار شاخص Smf منطقه از 003/1 به عنوان بسیار فعال تا 14/1 با فعالیت متوسط تکتونیکی متغیر می‌باشد. مقدار شاخص Vfاز 37/0 تا 48/13 تغییر می‌کند که به ترتیب معرف مناطق فعال با دره‌های v شکل تا مناطق غیرفعال با دره‌های U شکل است. همچنین، مقدار شاخص Bs در منطقه از 5/6 تا 5/0 متغییر است که به ترتیب نشان‌دهنده منطقه بسیار فعال تا با فعالیت تکتونیکی کم متغیر می‌باشد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مقدار شاخص Sl از 227 تا 5/14 تغییر دارد که موید آن است که بخش‌های مختلف این منطقه از نظر تکتونیکی در رده بسیار فعال تا با فعالیت کم قرار می‌گیرند. با استفاده از تکنیک‌های GIS، رویهم‌اندازی (Overlay) چهار لایه‌های اطلاعاتی Smf، Bs ، Vf و Sl انجام گرفت و منطقه به سه ناحیه تکتونیکی رده‌بندی شد و نقشه پهنه‌بندی تکتونیک فعال برای منطقه تهیه گردید. بر این اساس، بخش‌های جنوب‌شرقی و مرکزی فرادیواره گسل رامهرمز دارای فعالیت تکتونیکی بالاتری نسبت به سایر نواحی گسل می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Morphotectonic analysis of Ramhormoz fault, Khozestan, Iran

نویسندگان [English]

  • Babak Samani 1
  • Zeinab Asadi 2
  • Abbas Charchi 1
2 Faculty of Earth Sciences Shahid Chamran University of Ahvaz
چکیده [English]

Ramhormoz Fault has been located in the Dezful embayment and it is active from point of tectonics. The Geomorphic indices including mountain front sinuosity (Smf), valley floor width to valley height ratio (Vf), basin shape index (Bs), and stream length–gradient index (SL) have been calculated for determination of various tectonic activities along the Ramhormoz fault. The mountain front sinuosity (Smf) index was calculated about 1.003 to 1.14 respectively in the active and inactive parts of the Ramhormoz fault. The amounts of valley floor width to valley height ratio (Vf) index show the range between 0.37 to 13.48 in the active parts with V shape valley morphology and inactive parts with U shape valley morphology respectively. The basin shape (Bs) index has been calculated between 6.5 for the very active parts and, 0.5 for the low active parts of the fault. The stream length–gradient (SL) index was calculated between the range of 227-14.5 for the active and inactive parts of the fault respectively. The overlaying of the data layers was made and the active tectonic map of the study area was created with application of the GIS techniques. According to the active tectonic map the Ramhormoz fault was divided to the three classes of tectonic activity zones. Class 1 shows the high tectonic activity and class 3 shows the low tectonic activity parts. Results show more tectonic activity in the central and south west parts of the hanging wall respect to the other parts of the Ramhormoz fault.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ramhormoz fault
  • Dezful embayment
  • Active tectonic
  • Geomorphic indices

مراجع

سلیمانی، شهرام (1378). رهنمودهایی در شناسایی حرکات تکتونیکی فعال و جوان با نگرشی بر مقدمات دیرینۀ لرزه‌‌‌‌شناسی، پژوهشگاه بین‌‌المللی زلزله‌‌‌‌شناسی و مهندسی زلزله. شمارۀ 8. صفحات 156-148.
شیخ‌‌الاسلامی، محمدرضا؛ حمیدرضا جوادی؛ محمد اسدی؛ احمد آقا‌حسینی؛ مهدی کوه‌پیما؛ بهرام وحدتی‌دانشمند (1393). دانشنامۀ گسل‌‌های ایران. سازمان زمین‌‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور. صفحات 558-1.
غلامیان، مرضیه (1395). تحلیل ساختاری و لرزه‌‌زمین‌‌ساخت گسل رامهرمز. رسالۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز. صفحات 135-1.
کرمی، فریبا (1391). ارزیابی نسبی تکتونیک فعال با استفاده از روش‌‌‌‌های مورفومتری در حوضه‌‌‌‌های شمالی و شرقی کوه سهند. فصلنامۀ علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی. شمارۀ 37. صفحات 18-11.
گورابی، ابوالقاسم (1386). شواهد ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال حوضۀ آبخیز درکه. پژوهش‌‌‌‌های جغرافیایی. شمارۀ 15. صفحات 196-177.
متین، نعیم(1395). تحلیل ساختاری و مورفوتکتونیکی دشت مهارلو. رسالۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز. صفحات 148-1.
مؤمنی‌طارمسری، محمد؛ مریم  ده‌بزرگی؛ علی یساقی؛ رضا نوزعیم (1394). ارزیابی تکتونیک فعال ازبک کوه در شمال طبس، ایران مرکزی. پژوهش‌های ‌ژئومورفولوژی کمّی. شمارۀ 3. صفحات 69-50.
Berberian, M (1977). "Three phases of metamorphism in Haji-Abad quadrangle (southern extremity of the Sanandaj-Sirjan structural zone): a palaeotectonic discussion." Contribution to the Seismotectonics of Iran. Vol, 16., PP: 239-263.
Berberian, M., King, G.C.P. (1981). Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran. Canadian Journal of Earth Sciences. Vol, 18., PP:210-265.
Bull, W.B., McFadden, L.D. (1977). Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California. In: Doehring, D.O. (Ed.), Geomorphology in Arid Regions. Proceedings of the Eighth Annual Geomorphology Symposium. State University of New York, Binghamton. Vol, 22., PP: 115–138.
Burbank, D.W., Anderson, R.S. (2012). Tectonic Geomorphology. Blackwell Science, Oxford. PP: 438.
Dehbozorgi, M. Pourkermani, M. Arian, M. Matkan, A.A. Motamedi, H. Hosseiniasl, A. (2010). Quantitative analysis of relative tectonic activity in the Sarvestan area, Geomorphology. Vol,121., PP:230-333.
El Hamdouni, R., C. Irigaray, T. Fernández, J. Chacón and E. Keller. (2008). Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain). Geomorphology. Vol, 96., PP: 150-173.
Fossen, H. (2016). Structural Geology. Cambridge University Press. PP: 481.
Giaconia, F., Booth-Rea, G., Martínez-Martínez, J. M., Azañón, J. M., Pérez-Peña, J. V., Pérez-Romero, J., Villegas, I. (2012). Geomorphic evidence of active tectonics in the Sierra Alhamilla (eastern Betics, SE Spain). Geomorphology. Vol, 145., PP: 90-106.
Golonka, J (2004). Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic. Tectonophysics. Vol,381., PP: 235-273.
Grohmann, C.H. (2004). Morphometric analysis in geographic information systems: applications of free software GRASS and R. Computers and Geosciences. Vol, 30., PP:1055-1067.
Joshi, P.N., Maurya, D.M., Chamyal, L.S. (2013). Morphotectonic segmentation and spatial variability of neotectonic activity along the Narmada–Son Fault, Western India: Remote sensing and GIS analysis. Geomorphology. Vol, 180., PP: 292-306.
Keller, E.A., DeVecchio, D. E (2013). Tectonic Geomorphology of Active Folding and Development of Transverse Drainages. In: John F. Shroder (ed.) Treatise on Geomorphology. Vol, 5., PP: 129-147.
Keller, E. A., Pinter, N (1996). Active tectonics, Prentice Hall Upper Seddle River,NJ,USA.PP:564.
Keller, E. A., Pinter, N. (2002). "Active tectonic, Earthquickes, Uplift and Landscape." Prentice Hall , New Jersey. PP: 362.
Mahmood, S.A., Gloaguen, R (2012). Appraisal of active tectonics in Hindu Kush: Insights from DEM derived geomorphic indices and drainage analysis.Geoscience Frontiers. Vol, 32,PP.265-276
McCalpin,J.P. (2009). Paleoseismology. Academic press. PP: 534.
Ramirez-Herrera, M. T (1998). "Geomorphic assessment of active tectonics in the Acambay Graben, Mexican volcanic belt." Earth surface processes and landforms. Vol, 23., PP: 317-332.
Rangzan, K., S. Pirasteh and Ali, S.A (2003). "Use of digital elevation model for study of drainage morphometry and identification stability and saturation zones in relations to landslide assessments in parts of the Shahbazan area, SW Iran." Cartography. Vol, 32., PP: 71-76.
Talbot, C.J., Alavi, M. (1996). The past of a future syntaxis across the Zagros, Geological Society, London, Special Publications. Vol 100, PP:89-109.
Twiss, J.R., Moores, E.M. (2007). Structural geology. Freeman & Company New‌York. PP:743.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 06 آبان 1397

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار