ارزیابی ظرفیت‌های توسعۀ کارآفرینی در نواحی روستایی منطقۀ مورد مطالعه: روستاهای دهستان بیزکی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران

3 دانشجوی ارشد جغرافیا برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

کارآفرینی روستایی به عنوان یک راهبرد اساسی برای توسعۀ روستایی می‌تواند کمک شایانی برای توسعۀ روستاها کرده و منجر به کاهش بیکاری و افزایش اشتغال و در نتیجه افزایش درآمد، متنوع‌سازی اقتصاد، استفادۀ بهینه از منابع و بهبود زندگی روستاییان شود. نکتۀ اساسی در تحقق فعالیت کارآفرینانه در سطح اجتماع، فراهم بودن زمینه­های کارآفرینی در جامعه است. این مطالعه با هدف مطالعۀ ظرفیت‌های کارآفرینی در زمینۀ توسعۀ روستایی انجام شد. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که جهت گردآوری داده‌ها از مطالعات اسنادی و میدانی به صورت پرسش‌نامه‌ای طراحی شد. جامعۀ آماری این پژوهش خانوارهای روستایی دهستان بیزکی (791N=) از توابع بخش گلبهار شهرستان چناران است که با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی، 155 خانوار از 10 روستای دهستان به صورت تصادفی به عنوان نمونۀ مورد مطالعه انتخاب شدند. این پژوهش در 5 بُعد اقتصادی، محیطی، ظرفیت فردی، زیرساختی، اجتماعی- فرهنگی و نهادی تحلیل آماری شده است. همچنین از روش تصمیم‌گیری چند شاخصه VIKOR، به روش وزن‌دهی آنتروپی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از بین 10 روستای دهستان بیزکی، روستای سلوگرد با داشتن بیشترین ظرفیت‌های کارآفرینی، رتبۀ اول و روستای محمدآباد بلوچ با کمترین ظرفیت‌های کارآفرینی رتبۀ آخر را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مقدار Sig آزمون مقایسۀ میانگین‌ها یعنی T برای تمام شاخص‌های اقتصادی، فردی، محیطی، اجتماعی- فرهنگی و نهادی و زیرساختی برابر 000/0 (کوچکتر از 05/0) است؛ در نتیجه ُبعد اقتصادی، فردی، محیطی، اجتماعی- فرهنگی و نهادی و زیرساختی تأثیر بسیار بالا و مثبتی در ایجاد و توسعۀ ظرفیت‌های کارآفرینی داشته است در نهایت با توجه به تحلیل نتایج، پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Development Capacity of Entrepreneurship in Rural Areas with a Approach to the Development and Diversification of the Rural Economy Case Study: Rural District of Bezeqi

نویسندگان [English]

  • Tahereh Sadeghloo 1
  • Vakil Heydari Sarban 2
  • Salim Gholizadeh 3
چکیده [English]

 
Rural entrepreneurship as a basic strategy for rural development can help significantly to rural development and contribute to reduce unemployment and increase employment and thereby increase revenue, diversify the economy, the efficient use of resources and improve the life of villagers. The basic point in the realization of  entrepreneurial activity in the society  is providing situation for entrepreneurship in rural society. This study was performed to investigate the entrepreneurial capacity in the field of rural development. The  research method  is Descriptive -analytic  one   and the  documents and field studies were used to  collect data,  for this purpose, a questionnaire was designed so that its validity was 0.63. The study population were the  rural families of  Bezeqi (N =791) from Gol Bahar district of the chenaran city. By  Using Cochran formula and random  sampling ,155 households from 10 villages were chosen by  random sampling as the case study. The study  has been statistically analyzed   in 5 dimensions of economical, environmental, personal capacity, infrastructure, socio-cultural and institutional. Also the multi-criteria decision-making methods VIKOR by  entropy weighted method have  been used. The results show that among  the 10 villages  of Bezeqi,  Solugerd village with a maximum capacity of entrepreneurial is in the first rank, and Mohammad Abad Baloch  village has the least entrepreneurial capacity . Also, the Sig value of  the means comparison test i.e.T for all economical, individual, environmental, socio- cultural, institutional, and infrastructure indicators is equal to 0.000 (less than 0.05). As a result, the economical, individual, environmental, socio-cultural, institutional and infrastructural dimensions have had a high  and positive impact on the creation and development of entrepreneurial capacities. Finally, according to the analysis results, applied proposals have been presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Entrepreneurship
  • rural development
  • Entrepreneurial capacity
  • VIKOR
  • Shannon entropy.  

مراجع

احمدپورداریانی،محمود؛ مهرنوش مطلبی (1392). ارائه مدل یادگیری مادام‌العمر کارآفرینی با رویکرد ترکیبی، فصلنامه کار و جامعه.  شماره 2. صفحات 32-12.

امینی سیاوش؛‌ سید سعید هاشمی (1387). نقش کارآفرینی در توسعۀ گردشگری، مجله کار و جامعه. شماره 107- 106. صفحات 106- 95.

بهکیش، محمدمهدی (1380). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن، تهران. نشر نی.

پاسبان، فاطمه (1383). نقش زنان کارآفرین در توسعۀ روستایی کشورهای در حال توسعه، مجموعه مقالات کنگره‌ی روستایی، چالش‌ها و چشم‌اندازها، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

پیربابایی، محمدتقی (1382). ظرفیت‌سازی در ابتکارات توسعۀ روستایی، نمونۀ مورد طرح توسعۀ منطقه‌ای، مجموعه مقالات کنگرۀ توسعۀ روستایی، چالش‌ها و چشم‌اندازهای توسعۀ ایران. سازمان‌ مدیریت و برنامه‌ریزی.

حیدری‌ساربان، وکیل (1394). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینان روستایی استان اردبیل، فصلنامه جغرافیا و توسعه. شماره 38. صفحات 168-‌151.

فراهانی، حسین؛ سمیرا حاجی‌حسینی (1392). ارزیابی ظرفیت‌های نواحی روستایی برای توسعۀ کارآفرینی و توانمندسازی روستاییان، مطالعه موردی: روستای بخش شال شهرستان بوئین زهرا، فصلنامه پژوهش‌های روستایی. دوره 4. شماره 4. صفحات 748- 715.

منوچهری، منیره (1391). بررسی نقش صنایع دستی روستاها در کارآفرینی و اشتغال‌زایی جهت جذب، همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه 17 و 18 اسفند. کرمانشاه. ایران.

ربیعی، علی؛ زهرا نظریان (1391). بررسی موانع کارآفرینی زنان تحصیل‌کرده دانشگاهی ایران، دوره دوم. شماره چهارم. صفحات 24-2.

رضوانی­، محمدرضا؛  محمد نجارزاده (1387). بررسی و تحلیل‌ زمینه‌های کارآفرینی روستاییان در فرایند توسعۀ نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان بران جنوبی، شهرستان اصفهان­)، توسعۀ کارآفرینی. سال اول. شماره دوم. زمستان. صفحات 182-161.

رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا ؛ حمداله سجاسی قیداری (1389الف). توسعه روستایی با تأکید بر کارآفرینی، تهران. سمت.

رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا­؛ حمدالله سجاسی‌قیداری؛ سیدحسن رضوی (1389ب). راهبردهای توسعه کارآفرینی کشاورزی درمناطق روستایی،مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خدابنده، فصلنامه روستا و توسعه. سال 13. شماره 3. پاییز 1389. صفحات 29-1.

رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا؛ مهدی طاهرخانی؛ حمدالله سجاسی قیداری (1388). تحلیل ابعاد و عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی کشاورزی مناطق روستایی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان خدابنده، فصلنامه روستا و توسعه. دوره 2. شماره 3. صفحات 72- 43.

زالی، محمدرضا؛ سیدمصطفی رضوی؛ جهانگیر یدالهی؛ اسدالله کردنائیج (1389). ارزیابی وضعیت کارآفرینی در ایران بر اساس نتایج سال 2008 دیده‌بان جهانی کارآفرینی (GEM)، نشر تهران. مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.

صالحی، محمد (1390). ضرورت توسعۀ کارآفرینی زنان و راهکارهای آن، فصلنامه زن و بهداشت. دوره 1. شماره 3. صفحات 84-73.

قادری‌مرزی، حامد؛ علیرضا جمشیدی؛ داود جمینی؛ حمیده نظری‌سرمازه (1394). شناسایی موانع توسعه کارآفرینی زنان روستایی، (مطالعه موردی: دهستان شیل- شهرستان اردل)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال پنجم. شماره 17. صفحات 118-103.

هاشمی، سیدسعیده؛ علی‌اکبر مهرابی؛ سیاوش ایمنی؛ اکبر نجاحی (1390). توسعه روستایی با تأکید بر اشتغال و کارآفرینی : مطالعه موردی دهستان شباب در استان ایلام، دوره 14. شماره 1. صفحات 58- 35.

Adelja, R, Antoncic, B., and Hisrich, R. D. (2007). "Clarifying the intrapreneurship concept", Journal of Small Business andEnterprise Development, 10 (1), 7-10.

Anand   Singh, R,  & Krishna, T (1994). Design rural entrepreneurship in practice, COTF System forCommunity Transformation. New York: Guilford Press.

Dabson, R (2004). Entrepreneurs and Their Social Network: Motivation, xpectations and Outcomes.PhD Dissertation.

Heaton, J (2005). Developing Entrepreneurs: An Examination of Systematic Approach’s to Entrepreneurial Development for Rural Areas, Illinois Institute for Rural Affairs, Rural Research Report.

Heriot, Kirk C.­and Campbell, Noel D (2002). “A new approach to rural entrepreneurship: A case study ­of ­two rural electric cooperatives”. Available on:­

http://usasbe.org/knowledge/proceedings/proceedings­DOC/USABE2005proceeding-Heriot% 2030. pdf.

Hyden, G (2001). Rural poverty, risk and development. Journal of Entrepreureship, 2 (5), 120- 135. 

Hoyes, E (1996). The essence of entrepreneurship, Greener management international, 1(8), 26- 30.

Lafond,Anne; Brown، lisanne (2003). A guide to Monitoring and evaluation of Capacity Building interverntions in the Health sectgor in developing countries. Chapel Hill: University of North Carolina.

Lordkipanidze, Maia, brezet, Han, backman, Mikael (2005). The entrepreneurship factor in sustainable tourism development, journal of cleaner production, PP: 787-798.

Maya,D(2002). Livelihoods and rural poverty  eduction in Kenya, Development Policy Review, (13): 566-571. Policy Review, (13): 566-571.

Opricovic S and Tzeng, G. H (2007). Extended VIKOR method in comparison with outranking methods. European Journal of Operational Research 178. PP: 514, 529.

Sophia Stathopoulos, Demetrios Psaltopouls & Dimitris Skuras (2004). Rural entrepreneurship in Europe,International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research Vo1. 10 No. 6, 2004. PP:404-425

Verheul, I et al (2001). An eclectic Theory of Entrepreneurship, Tinbergen Institute Discussion Paper for Development starrtegies, nax Planck Institute of Economics, Indiana University.

WWFP (2007).Capacity-building Framework for Partners and Stakeholders Civil Society Human &Institutional Development Programme (CHIP). Pakista.

 

فصلنامه جغرافیا و توسعه

دوره 15، شماره 49
زمستان 1396
صفحه 37-58

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 13 آذر 1396

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار