ارزیابی تطبیقی از مکان‌گزینی و توسعه¬ی مراکز شهری استان مازندران با رویکرد اکولوژیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

مکان‌گزینی و استقرار مناسب شهرها جهت پیشگیری از بحران‌های محیط زیست و همچنین استفاده‌ی شایسته و پایدار از امکانات یک منطقه از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف از این تحقیق ارزیابی توان اکولوژیکی استان مازندران و مقایسه­ی آن با مکان‌گزینی و توسعه­ی شهرهای موجود است. برای این منظور تحقیق حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شده است. در این راستا ابتدا نقشه‌ها در محیط GISرقومی شده و لایه‌های اطلاعاتی جنس زمین، موقعیت و شکل زمین، ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت دامنه، خطوط هم­باران، هم­دما، رطوبت نسبی، منابع آب و پوشش گیاهی تهیه گردیدند. سپس برای اجرای مدل به فرمت مناسب تبدیل شدند. آنگاه جهت ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه­ی شهری و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی از روش شاخص‌های وزنی استفاده شده است که در نتیجه نقشه­ی  تناسب اراضی جهت استقرار و توسعه شهرها به دست آمد. نتایج حاصله نشان می­دهد که پهنه‌های با توان مناسب برای توسعه­ی شهری، پس از حذف مناطق حفاظت شده و سطوح جنگلی تنها  75/22 درصد از مساحت منطقه را شامل می‌شود. و نیز با توجه به مقایسه­ی محل استقرار شهرهای موجود و محاسبه­ی مجموع امتیازهای به‌دست آمده جهت توسعه مشخص گردید که  از مجموع 51 شهر استان 42 شهر در موقعیت مناسب قرار دارند. همچنین مقایسه‌ی مجموع امتیاز معیارهای اکولوژیکی شهرهای موجود استان و جمعیّت آن‌ها نشان می­دهد که بین استقرار مناسب شهرهای استان و توسعه­ی آن‌ها رابطه‌ای مستقیم اما نسبتاً ضعیف وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Evaluation of the Location and Development of Urban Centers in Mazandaran Province Through Ecological Approach

نویسنده [English]

  • eisa gokarsarhangei
چکیده [English]

Suitable locating and establishment of cities has a great importance in preventing the environmental crisis and also sustainable and durable use of resources of the region. The aim objective of this study is to assess the ecological potency of Mazandaran Province and comparing it with the location and development of the existing towns. To this end, this study has been done with descriptive - analytic method and by using geographical information systems (GIS).
For this purpose, at first, the maps were digitalized in GIS  environment and various required information layers including ground material, the ground situation and form, elevation from sea level, slope, slopes direction, isohyets and  isothermal areas, relative humidity, water resources and vegetable cover have been used. Then they were turned into a suitable format for running the model. To evaluate the ecological potency of urban development and to integrate information layers, weighted index method was used as a result of which map of the land proportion for the establishment and development of cities was obtained.
The results show that  the areas with proper potency  for urban development, after removing protected and forest areas, includes only 22/75 percent of the study area. Also comparison of the locations of the cities and the total development scores obtained showed that, 42 cities out of 51 cities in the province are in suitable conditions. Comparison of the total ecological criteria scores with the cities and their populations shows that there is a direct but weak relationship between suitable establishment of cities and their development.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative evaluation
  • location
  • Development of urban
  • Ecological potency
  • Mazandaran
  • GIS.