تحلیل همدید سرماهای فرین ایران          دکتر سیدابوالفضل مسعودیان                         محمد دارند                                                دانشیار اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان            دانشجوی دکتری اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان

doi:10.22111/gdij.2011.576

تحلیل همدید سرماهای فرین ایران دکتر سیدابوالفضل مسعودیان محمد دارند دانشیار اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان دانشجوی دکتری اقلیم¬شناسی دانشگاه اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

10.22111/gdij.2011.576

چکیده

یکی از شاخههای مهم اقلیمشناسی همدید، شناسایی حالتهای فرین ویژگیهای محیطی و تعیین الگوهای گردشی مسبب آنها است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل همدید سرماهای فرین ایران است. بدین جهت از آمار روزانهی دمای مربوط به 663 ایستگاه اقلیمی و همدید در قلمرو مورد مطالعه، طیّ دورهی آماری 1/1/1340 تا 29/12/1382(15701 روز) استفاده گردید. سپس به روش درونیابی کریگینگ با یاختههای 18×18 کیلومتر یک ماتریس 5214×15701 فراهم شد. میانگین دمای روزانه برای پهنهی مورد نظر (5214 یاخته) طیّ دورهی مورد مطالعه محاسبه شد. با استفاده از شاخص فومیاکی روزهایی که سرمای فرین اتفاق افتاده، مشخص شد. سپس دادهها برحسب شدت سرما و گسترهی زیرپوشش مرتب شد. از بین روزهای همراه با رخداد سرمای فرین، 500 روز اول به عنوان نمونه برگزیده شد. روزهای برگزیده شده تقریباً 2 انحراف معیار از میانگین بلندمدت خود براساس شاخص فومیاکی کمتر بودند.مقادیر فشار تراز دریا با تفکیک مکانی- زمانی 5/2×5/2 درجه و 6 ساعته، برای 500 روز نمونه از سازمان هواشناسی و اقیانوس شناسی کشور ایالات متحده امریکا استخراج شد. انجام تحلیل خوشهای بر روی فواصل اقلیدسی مقادیر تراز سطح دریا برای 500 روز انتخاب شده، نشان داد که سرماهای فرین ایران حاصل 5 الگوی گردشی میباشند: 1- الگوی پرفشار سیبری-اروپا؛ 2- الگوی پرفشار سیبری-کمفشار ایسلند؛ 3- الگوی پرفشار سیبری؛ 4- الگوی پرفشار شمال خزر- سیبری؛ 5- پرفشار شمال خزر.

کلیدواژه‌ها