پهنه¬بندی حساسیت دامنه¬ها به ناپایداری (لغزش) در حوضه¬ی آبخیز جوانرود با استفاده از مدل آماری دو متغیّره تراکم سطح دکتر محمود علائی¬طالقانی دکتر زهرا رحیم¬زاده استادیار ژئومورفولوژی دانشگاه رازی کرمانشاه استادیار ژئومورفولوژی تربیت معلم کرمانشاه عباس امینی کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی

جابجایی توده­ای مواد از قبیل لغزش از جمله فرآیندهای دامنه­ای مشکل­آفرین در حوضه­ی جوانرود واقع در شمال غرب زاگرس چین­خورده است. زیرا این پدیده تخریب اراضی جنگلی، زمین­های کشاورزی و مراتع این منطقه را به همراه داشته و برای تردد جاده­ای نیز یک تهدید به شمار می­رود. از این­رو شناسایی پهنه­های حساس به زمین­لغزش برای ساکنین منطقه حائز اهمیت است. مطالعه­ی حاضر در این راستا صورت گرفته است و جهت نیل به این هدف نیز از روش آماری دو متغیّره تراکم سطح استفاده شده است.
برای این منطور ابتدا لایه­ی پراکنش 31 نقطه­ی لغزشی به وقوع پیوسته درسطح حوضه به عنوان متغیّر وابسته و 8 لایه تأثیرگذار بر وقوع لغزش مانند لیتولوژی، شیب، ‌فاصله از جاده،‌ فاصله از زهکش، ‌فاصله از سکونتگاه،‌ جهت­گیری دامنه، شکل دامنه (مورفولوژی) و کاربری اراضی به عنوان متغیّرهای مستقل تهیه گردیدند. سپس از طریق هم­پوشانی و قطع یک به یک نقشه­های عامل با نقشه پراکنش لغزش به­طور مستقل و جداگانه، تراکم سطح لغزش در هر رده یا طبقه از عوامل فوق محاسبه گردید. آنگاه از ترکیب و تلفیق مقادیر وزنی تمام لایه­ها با فرض وجود یک حداقل همبستگی بین هر متغیّر با متغیّر دیگر، ‌نقشه­ی پهنه­بندی پتانسیل لغزش در 4 سطح: پهنه با خطر خیلی زیاد، پهنه با خطر زیاد، پهنه با خطر متوسط و پهنه با خطر کم به دست آمد. نتایج نشان داده است که از نظر لیتولوژی، رخداد بیشترین مقدار لغزش بر روی دو واحد گورپی و رادیولاریت بوده است. از لحاظ شیب، طبقه­ی شیب 6-18 درصد، ‌از نظر جهت­گیری دامنه، دامنه­های رو به شمال­شرق و از نظر شکل دامنه و کاربری اراضی نیز، اراضی تپه ماهوری با دامنه­های محدب و منظم و پوشیده از جنگل بلوط تخریب شده بیشترین مقدار تراکم لغزش را به خود اختصاص داده­اند. اما مهمترین نتیجه، تبعیت بیشترین تراکم نقاط لغزشی تا شعاع 200 متری از جاده و بستر زهکش­ها بوده است.  بر اساس این نتایج حدود 65 درصد از اراضی حوضه جوانرود دارای پتانسیل  لغزش با خطر زیاد و خیلی زیاد  است.