ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلانشهرها مبتنی‌بر شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری مورد مطالعه: کلانشهر تهران

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، عضو هیأت علمی دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

بحث حکمروایی شهری در چند سال گذشته به یکی از موضوعات اصلی پژوهش‌های شهری تبدیل شده است. در این راستا این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی مدیریت شهری کلانشهر تهران بر مبنای شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری و تعیین و اولویت‌بندی شاخص‌های موثر بر حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران می‌باشد. برای دست‌یابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه‌ای برابر با 400 نفر از شهروندان به این موضوع پرداخته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری T-TEST و تحلیل رگرسیون چند متغیره مورد استفاده قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد و اطلاعات لازم از طریق منابع کتابخانه‌ای و پیمایشی به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که مدیریت شهری کلانشهر تهران از نظر شهروندان نسبت به شاخص‌های پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، قانونمندی و کارآیی و اثربخشی در وضعیت خوبی قرار دارد و از لحاظ شاخص‌های مشارکت، شفافیت، توافق جمعی و عدالت‌محوری در وضعیت مناسبی قرار ندارد؛ هم‌چنین با ترکیب همه شاخص‌ها باهم وضعیت کلی مدیریت شهری کلانشهر تهران از لحاظ این شاخص‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت که از این حیث این مدیریت با سطح مطلوب حکمروایی شهری فاصله دارد؛ نتایج مربوط به اولویت‌بندی شاخص‌ها از نظر شهروندان نشان داد که شاخص‌های مشارکت، قانونمندی، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی بیشترین تأثیر را در سطح حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهر تهران دارند. در نهایت نیز با توجه به یافته‌های تحقیق پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد مدیریت شهری در راستای حکمروایی مطلوب شهری و اجرای این رهیافت در مدیریت شهری کلانشهر تهران ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Metropolises Urban Management Assessment Based on Urban Good Governance Indexes; Case Study: Tehran Metropolis

نویسندگان [English]

  • davood Eyvazlu 1
  • mohamadtagi razavian 2
چکیده [English]

One of the most important methods related to urban management is good urban governance. On the base of principles and aims of good urban governance, governments cannot meet the needs of citizens and it is necessary to increase their responsiveness to new needs with rising flexibility and their capability by attracting active power in public institutions and involving citizens in decision- making process as a main beneficiaries. Therefore, this study investigates and evaluates Tehran’s urban management based on good urban governance theory and determines indexes that have most effect on governance process in Tehran Metropolis. For achieving this purpose 400 questionnaires had completed by Tehran citizens. Acquired data were analyzed by SPSS software. Statistical test including T-Test and hierarchical multiple regression analysis has been used to analyze the collected data. The results show that Tehran’s urban management in citizen's point of view achieved appropriate situation in terms of responsibility, accountability, rule of law and effectiveness and efficiency indexes and in terms of participation, transparency, consensus oriented and equality has not appropriate situation. The overall situation of Tehran’s urban management has evaluated with combination of all indexes based on these indexes shows that the management status of has not appropriate situation. The result of determination indexes showed that participation, rule of law, responsibility and accountability have most effect on governance process in municipality of Tehran. Finally, with regard to results of research; some suggestions have been offered in order to improvement of urban management performance based on good urban governance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good Urban Governance
  • Urban Management
  • Tehran Metropolis

مراجع

ارشد، حامد (1394). تحلیل جایگاه و تدوین برنامۀ استراتژیک حکمروایی خوب، مطالعۀ موردی: شهر بیرجند؛ پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جغرافیا و برنامه‌‌ریزی شهری، استادان راهنما: دکتر حسین یغفوری و دکتر محمد اسکندری‌ثانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

برک‌‌پور، ناصر (1385). حکمروایی شهری و نظام ادارۀ شهرها در ایران، همایش برنامه‌‌ریزی و مدیریت شهری.

برک­پور، ناصر؛ اسد، ایرج (1387) نظریه­های مدیریت و حکمروایی شهری؛ طرح پژوهشی، گروه شهرسازی دانشکده معماری شهرسازی. دانشگاه هنر.

پورطاهری، مهدی؛ حمدالله سجاسی؛ طاهره صادقلو (1389). سنجش و اولویت‌‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک رتبه‌‌بندی براساس تشابه به حل اید‌آل فازی، فصلنامۀ پژوهش‌‌های روستایی. سال اول. شمارۀ اول.

تقوایی، مسعود؛ رسول بابانسب؛ چمران موسوی (1388). تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، مطالعۀ موردی: منطقۀ 4 شهر تبریز، مطالعات و پژوهش‌‌های شهری و منطقه‌‌ای، سال اول. شمارۀ دوم.

حاجی‌‌نژاد، علی؛ ابوذر پایدار؛ حامد ارشد (1395). تحلیل جایگاه و تدوین برنامه‌‌ی استراتژیک حکمروایی خوب، مطالعۀ موردی شهر زاهدان، جغرافیا و توسعه. شمارۀ 42. صفحات 82-63.

حاجی‌‌نژاد، علی؛ مجتبی رفیعیان؛ حسین زمانی (1390). بررسی و رتبه‌‌بندی عوامل مؤثر بر میزان رضایت‌‌مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی، مطالعۀ موردی: مقایسۀ بافت قدیم و جدید شیراز، پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی. شمارۀ 77.

حافظ‌‌نیا، محمدرضا (1389). مقدمه‌‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ 17. سمت. تهران.

حسینی، سیدهادی (1395). تحلیل شاخص‌‌های حکمروایی خوب شهری با تأکید بر نظرات شهروندان و مدیران، مطالعه موردی: شهر تربت‌‌حیدریه، فصلنامۀ مطالعات شهری. شمارۀ 20. صفحات 52-43.

شریفیان‌ثانی، مریم (1380). مشارکت شهروندی، حکمرانی شهری و مدیریت شهری، فصلنامۀ مدیریت شهری. شمارۀ 8.

شیعه، اسماعیل (1382). لزوم تحول مدیریت شهری در ایران، مجله جغرافیا و توسعه. سال اول. شمارۀ اول. تابستان 1382.

محمدزاده‌اصل، نازی؛ قدرت‌الله امام‌وردی؛ محمد سریرافراز (1389). رتبه‌‌بندی شاخص‌‌های رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران، مجلۀ پژوهش و برنامه‌‌ریزی شهری. سال اول. شمارۀ اول.

مرکز آمار ایران (1390). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.

نوبری، نازک؛ محمد رحیمی (1389). حکمرانی خوب شهری، یک ضرورت تردیدناپذیر، دانش شهر.شمارۀ 11.

هاشمی، سیدمناف؛ مجتبی رفیعیان؛ سیدعلی حسین‌پور (1390). سیاست‌‌های مدیریت شهری در کشورهای مختلف: رویکردهای راهبردی- فراتحلیلی-یکپارچگی شهری، انتشارات طحان. تهران.

Anttiroiko, A. V (2012). The role of new technologies in reshaping governance platforms. International Journal of Information Communication Technologies and Human Development (IJICTHD), 4(3), 1-13.

Auclair, C., & Jackohango, A. (2009). Good urban governance: Towards an effective private sector engagement. Nairobi. Available online at

-http://www. unhabitat. org/ downloads/ docs/WG_B_Background_Urban_Governance&t he_ Private Sector_ draft0. pdf, checked on, 24(11), 2011.

Bačlija, I. (2011). Urban management in a European context. Urbani izziv, (22 (2)), 137-146.

Doberstein, C. (2016). Designing collaborative governance decision-making in search of a ‘collaborative advantage’. Public Management Review, 18(6), 819-841.

Emerson, K., & Nabatchi, T. (2015). Collaborative governance regimes. Georgetown University Press.

Glaeser,  E (2011). Triumph of the City: How our Greatest Invention Makes us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier. Penguin Press, New York.

Habitat, U. N. (2002). The Global Campaign on Urban Governance–Concept Paper. UN HABITAT, Nairobi.

Harvey D (1985).The Urbanization of Capital: Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization. Johns Hopkins University, Baltimore.

Hillier, J. (2007). Stretching beyond the horizon: a multiplanar theory of spatial planning and governance. Ashgate Publishing, Ltd.

Kim, K. S., & Dickey, J. (2006). Role of urban governance in the process of bus system reform in Seoul. Habitat International, 30(4), 1035-1046.

Kresl, P. k. (2013) the competitiveness of cities, UN-Habitat Publications, the Global Urban Economic Dialogue Series, Nairobi.

McGill, R. (1998). Urban management in developing countries. Cities, 15(6), 463-471

Meijer, A., & Bolívar, M. P. R. (2016). Governing the smart city: a review of the literature on smart urban governance. International Review of Administrative Sciences, 82(2), 392-408.

 Pierre, J (2014). Can urban regimes travel in time and space? Urban regime theory, urban governance theory, and comparative urban politics. Urban Affairs Review, 50(6), 864-889.

Sheng, Y. K. (2010). Good urban governance in Southeast Asia. Environment and Urbanization Asia, 1(2), 131-147.

Stephens, D; Satterthwaite (2008). Urban health in developing countries, Environmental Impact Assessment, Review, 20 PP:299- 310.

Torfing, J. (2012). Interactive governance: Advancing the paradigm. Oxford University Press on Demand.

UNDP (2002). Governance Unit Jakarta Introducing Good Local Governance, The Indonesian Experience.

 

فصلنامه جغرافیا و توسعه

دوره 16، شماره 52
پاییز 1397
صفحه 175-192

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 تیر 1397
  • تاریخ پذیرش: 10 تیر 1397

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار