پتانسیل‌سنجی استقرار نیروگاه‌های خورشیدی در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از مدلAHP و منطق فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی‌، واحد کرمان، ایران

3 عضو هیات علمی دانشگاه باهنر کرمان

چکیده

انرژی خورشیدی از جمله انرژی‌های پاک و تجدیدپذیری است که در همه جای جهان قابل بهره‌برداری است. این انرژی به لحاظ قدرت بازدهی و اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بسیاری از نقاط ایران برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی و تولید انرژی پاک دارای پتانسیل است. با توجه به اینکه محل قرار گرفتن نیروگاه خورشیدی تأثیر بسزایی در میزان تولید و بازدهی آن دارد، تعیین مناطق مناسب برای احداث آن نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله پتانسیل شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان به منظور احداث نیروگاه خورشیدی مورد سنجش قرار گرفته است. معیارهای اصلی این پتانسیل‌سنجی شامل ساعت‌های آفتابی، درجه حرارت منطقه، ابرناکی، بارندگی، گرد و غبار و ارتفاع است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، با روش درون‌یابی (IDW) و فازی سازی لایه‌ها با استفاده از فرمول‌نویسی منطق فازی در محیط GIS صورت گرفته است. همچنین برای تعیین میزان اهمیت متغیّرها، از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. با تلفیق لایه‌ها‌ی وزن‌دهی شدۀ فازی، نقشۀ مناطق هم‌پتانسیل برای احداث نیروگاه خورشیدی در استان سیستان و بلوچستان  به دست آمد که در نهایت نتایج نشان می‌دهد، شهرهای سراوان و نیک شهر برای احداث نیروگاه خورشیدی کاملاً مناسب، خاش و قسمت‌هایی از شهرستان ایرانشهر به‌عنوان مناطق مناسب و نسبتاً مناسب؛ زابل، زاهدان، چابهار، کنارک و قسمتی از شهرستان ایرانشهر نسبتاً نامناسب و کاملاً نامناسب هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Potential Survey of Establishing Solar Power Plants Using AHP Model and Fuzzy Logic in Sistan and Baluchistan Province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rahimi 1
  • Fatemeh Pazand 2
  • Ali Asghar Abdollahi 3
چکیده [English]

Solar energy is one of the clean and renewable energies that can be used anywhere in the world. This energy has a special place in terms of efficiency power and economics. Many parts of Iran have potential for exploiting solar energy and clean energy production. Considering the location of the solar power plant, it has a significant impact on its production and efficiency rate , it is also important to determine the suitable areas for its establishment . In this paper, the potential of cities in Sistan and Baluchestan Province for solar power plant has been  studied. The main criteria of this potentiometer include sunny hours, temperature of the area, cloudiness, rainfall, dust and the height . The present research is applied in terms of its purpose and in terms of its nature and method is descriptive-analytical one. The data interpolation method (IDW) and layers' fuzzy by using fuzzy logic formulation in GIS environment analysis were used to analyze the data. Hierarchical Analytic Model (AHP) has also been used to determine the importance of variables. By combining the fuzzy weighted layers, the map of potential areas for the construction of a solar power plant in Sistan and Baluchestan province was obtained. Finally, the results show that the cities of Saravan and Nik Shahr are suitable for the construction of a solar power station, Khash and parts of the Iranshahr city are the  Suitable and fairly suitable areas  Zabul, Zahedan, Chabahar, Konarak and part of the city of Iratshahr are relatively inappropriate and completely inappropriate for the construction of a solar power plant.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Potentiometric
  • Solar Power Station
  • Fuzzy logic
  • AHP
  • Sistan and Baluchestan province

مراجع

اسفندیاری، علی؛ کاظم رنگزی؛ عظیم صابری؛ مهدی فتاحی­مقدم(1390).پتانسیل‌سنجی احداث نیروگاه‌های خورشیدی با بررسی پارامترهای اقلیمی‌ در استان خوزستان با استفاده از GIS، همایش ملّی ژئوماتیک 90.  سازمان نقشه برداری کشور. تهران. ایران.
خوش‌اخلاق، فرامرز؛ غلامرضا روشن؛ رضا برنا (1387). مکان‌یابی نیروگاه خورشیدی با توجه به پارامترهای اقلیمی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پرتال جامع علوم‌انسانی.دوره‌هفدهم.شماره67.صفحات80- 75. 
جعفرکریمی، اشکان (1382). مکان‌یابی مراکز آموزشی (دبستان) با استفاده از GIS، پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی. دانشکده هنرهای زیبا. دانشگاه تهران.
علیجانی، بهلول (1383). آب و هوای ایران، انتشارات دانشگاه پیام­نور.
صادقی،زین‌العابدین؛زهرا دلال‌باشی اصفهانی؛ حمیدرضا حری (1392). اولویّت‌بندی عوامل مؤثر بر مکان‌یابی نیروگاه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی و انرژی باد) استان کرمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)و تکنیک‌های تصمیم‌گیری‌چندمعیاره، مجله پژوهش‌های برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری انرژی. سال یکم. شماره 2. صفحات 110- 93.
معینی، سام؛ شهرام جوادی؛ محسن کوکبی؛ محسن دهقان منشادی (1389). برآورد تابش خورشیدی در ایران با استفاده از یک مدل بهینه، نشریه انرژی ایران. سال13. شماره 2. تهران. صفحات 10-1.
موسوی­بایگی، محمد؛ بتول اشرف (1390). شناسایی مناطق با کمترین میزان ابرناکی به منظور پهنه‌بندی نواحی پرتابش کشور،نشریه آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی). سال25. شماره 3. مشهد. صفحات 675-665.
مهرگان، محمدرضا (1383). پژوهش عملیاتی پیشرفته، انتشارات کتاب دانشگاهی. چاپ اول.
هوشنگی، نوید؛ علی‌اصغر آل‌شیخ؛ حسین‌هلالی (1393). بررسی منطقه‌ای پتانسیل تابش خورشیدی با ارزیابی و بهینه‌سازی روش‌های درون‌یابی در سطح کشور ایران، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال چهارم. شماره 6. صفحات 16-1.
Amer M,DaimTU (2011). Selection of renewable energy technologies for a developing county: a case of Pakistan. Energy for Sustainable Development, 2011; 15:420-35.
Bahrami M. and P. Abbaszadeh (2013). An overview of renewable energies in Iran. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 24, PP: 198-208.
Bonham- Carter, G. F (1991). Geographic Information System for Geoscientists,Modeling with GIS, Pergamon, Ontario. PP: 291-300.
Brink J, Marx S (2013). Harvesting of  Hartbeespoort Dammicro-algal biomass through sand filtration  and solar drying, Fuel 2013; 106: 67-71.
Fuselli D, Angelis FD, Boaro M, Squartini S, Wei Q, Liu D, et al (2013). Action dependent heuristic dynamic programming for home energy resourcesche- duling. Electrical Power and Energy Systems 2013, 48:148-60.
Gastli A. and Y. Charabi (2010). Solar electricity prospects in Oman using GIS-based solar radiation maps. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14, PP: 790-797.
Kaiser P, Unde RB, Kern C, Jess A (2013). Production of liquid hydrocarbons with CO2 as carbon source based on reverse water–gas shift & Fischer-Tropsch synthesis,ChemieIngenieur Technik 2013, 85(4):489-99.
M Dogan, M Ulu, GG Gennarakis, TJM Zouros (2013). Experimental energy resolution of a paracentric hemispherical deflector analyzer for different entry positions and bias: Journal Review of Scientific Instruments, Volum 48.
Lee AHI, Lin CY, Kang  HY, Lee WH (2012). An integrated performance evaluation model for the photovoltaics industry, Energies 2012; 5:1271-91.
Panwar NL, Kaushik SC, Kothari S (2011). Role of renewable energy sources in environmental protection: a review, Renewable &Sustainable Energy Reviews, 15(3), PP:1513-24.
Traube J, Lu F, Maksimovic D, Mossoba J, Kromer M, Faill P, et al (2013). Mitigation of  solar irradiance intermittency in photovoltaic power systems with integrated electric-vehicle charging functionality. IEEE Transactions on Power Electro- nics,vol 28(6), PP: 3058-67.
Urmee T, Harries D, Schlapfer A (2009). Issues related to rural electrification using renewable energy indeveloping countries of Asia and Pacific. Renewable Energy,Vol 34(2), PP: 354-7.
Yun-na W., Y. Yi-sheng, F. Tian-tian, K. Li-na, L.Wei & F. Luo-jie (2013). Macro-site selection of wind/solar hybrid power station based on Ideal Matter-Element Model. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 50, PP: 76-84.
Zohoori M (2012).Exploiting Renewable  Energy Sources in Iran.Interdisciplinary J of‌Contemporary Research in Business ,4, PP:849-862.
Zimmermann, H. J (1996). Fuzzy set theory and its applications, third ed. Kluwer Academic Publishers, Boston: MA.
 
 
 
فصلنامه جغرافیا و توسعه
دوره 15، شماره 49
زمستان 1396
صفحه 23-36

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 13 آذر 1396

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار