ارزیابی دوره‌های برنامه‌ریزی توسعه و عمران شهر مشهد با استفاده از مؤلفه‌های رشد هوشمند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان

2 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان

چکیده

این پژوهش سعی دارد بر مبنای شاخص­های ارائه شده توسط نظریه رشد هوشمند شهر به ارزیابی طرح­های توسعه و عمران در ایران بپردازد و میزان همسو بودن این اسناد را به عنوان جامع‌ترین و مهمترین سند توسعه‌ی شهر با دیدگاه رشد هوشمند پایش نماید. روش این تحقیق تحلیلی- تطبیقی و بر مبنای آمار استنباطی به دست آمده از تحلیل و کدگذاری داده­های سه دوره طرح­های توسعه و عمران شهر مشهد و تلفیق آنها به روش ارزیابی چند معیاره و سلسله مراتبی AHPمی­باشد.
     نتایج پژوهش نشان می­دهد که از بین 4 شاخص انتخاب شده به دلیل وجود داده‌های قابل استناد در ایران از بین شاخص­های ده‌گانه رشد هوشمند، اهمیّت شاخص "توسعه درون­زا قوی و مستقیم به سمت جوامع موجود" با توجه به شرایط و نیازهای فعلی جامعه شهری در ایران از بقیه شاخص­ها بطور چشم‌گیری بیشتر می­باشد. از دلایل آن شاید بتوان به این مورد اشاره کرد که با استفاده از مؤلفه‌ی توسعه به‌درون بتوان به سایر مؤلفه­ها از جمله حفظ زمین­های باز، کاربری مختلط، ساختمان­های فشرده دست پیدا کرد. همچنین، با توجه به ضرایب اهمیّت مؤلفه‌های بررسی شده، مشخص شد که دوره‌ی برنامه­ریزی طرح جامع مهرازان در بازه‌ی زمانی 69-1349 در مجموع تطابق و همسویی بیشتری با شاخص­های رشد هوشمند داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Planning Periods of Mashhad Comprehensive Planning, Based on The Indices of Smart Growth

نویسندگان [English]

  • Soroush Karami 1
  • Abbas Fakhraee 1
  • Rooh allah Omidghaneh 2
چکیده [English]

This paper,  based on the presented indices by the theory of smart growth of the city tries to assess the comprehensive plans in Iran and monitor the level of attunement of these documents (as the most important document of the city development by the view of smart growth). The method of research, is analytical – comparative, The method of research, is analytical – comparative, and  based on the obtained inferential statistics from  data analysis of three periods of comprehensive plans in Mashhad, and their integration with the  evaluation method of multi-criteria and hierarchical AHP. The results show that among the four selected indicators, from the ten indicators of smart growth, the importance of "strong and direct development towards existing communities", According to the current conditions and needs of the urban population in Iran, is dramatically higher than the other indicators.    As its reason, it can be referred to this case that by using development towards existing communities, it may  achieve other components including preserving open lands, mixed use and compact construction.   Also  according to the coefficients of  the importance of the reviewed  indices, it was found that planning period of  Mehrazan comprehensive planning, in the time  period of 1970-1990, in total has been more consistent and aligned with the indices of the  smart growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart growth
  • Comprehensive Plan
  • AHP
  • Mashhad city

مراجع

زبردست، اسفندیار (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا. شماره 10. صفحات 21-13.
طرح توسعه و عمران مشهد (1349). مهندسین مشاور خازنی، آرشیو سازمان راه و شهرسازی استان خراسان رضوی.
طرح توسعه و عمران مشهد. (1369). مهندسین مشاور مهرازان، آرشیو سازمان راه و شهرسازی استان خراسان رضوی.
طرح توسعه و عمران مشهد (1389). مهندسین مشاور فرنهاد، آرشیو سازمان راه و شهرسازی استان خراسان رضوی.
عزیزپور، ملکه؛ نجما اسمعیل‌پور (1388). رشد افقی سریع شهر یزد و تاثیر آن بر سفرهای شهری در محدوده مرکز و پیرامون این شهر، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی. شماره 30. صفحات 209- 185.
قربانی، رسول؛ نوشاد، سمیه (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها، فصلنامه جغرافیاوتوسعه. دوره6. شماره 12. صفحات 180-163.
مافی، عزت‌الله؛ مهدی سقایی (1387). تحلیلی بر گردشگری روستایی در پیرامون کلان شهرها. مطالعه موردی کلان‌شهر مشهد، فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای.  شماره 10.  صفحات 40-21.
هیلدربراند، فری (1383). طراحی شهری، به سوی یک شکل پایدارتر شهر، ترجمه حسین بحرینی. تهران.  انتشارات پردازش و برنامه­ریزی شهری.
Akbary, N.; Zahedi Keywan, M (2008). Multi Purpose Decision Making and its Application, Shahrdari Press, Tehran.
Alexander, D.; Tomalty, R (2002). Smart Growth and Sustainable Development: Challenges, Solutions, and Policy Directions, Local Environment, Vol. 7, No. 4, PP:397-409.
American Planning Association (APA) (2009). Planning and Urban Design Standards, Places and Place Making, Translated by G. Etemad and Others, Iranian Society Consulting Engineers Press, Tehran.
Azizi, M (2003). Density in Urban Planning, University of Tehran Press.
Bullard, R.D (2007). Growing Smarter Achieving Livable Communities, Environmental Justice, and Regional Equity, the MIT Press Cambridge, Massachusetts London, England.
Dierwechter,Y(2008).Urban growth management and its discontents. Palgrave Macmillan.
Durand, C. P., Andalib, M., Dunton, G. F., Wolch, J., & Pentz, M. A (2011). A systematic review of built environment factors related to physical activity and obesity risk: implications for smart growth urban planning.Obesity Reviews,12(5),PP:173-182.
Farmland.org (2012).
(http://www.farmland.org/farmingontheedge/about-glossary.html)
Kahn, e, Matthew (2006). Green Cities, the broking institution press, Washington D.C.
Karami, Soroush; Karami, Sanaz. (2013a). Clarifying the patterns and indicators of more sustainable city form. National Conference on Architecture, Restoration, Sustainable Urban Development and Environment, Hamadan, Iran.
Karami, Soroush; Karami, S.; Fakhrayee, A. (2013b). Sustainable Urban Development, Urban Sprawl or Compact City. National Conference on Architecture, Restoration, Sustainable Urban Development and Environment, Hamadan, Iran.
Litman, T. (2005), Evaluating criticism of smart growth, victoria transport policy institute.
Pacebus.com (2012).
http://www.pacebus.com/sub/vision2020/ glossary.dsp
Portney, kent (2003). taking sustainable cities seriously: economic development, the environment, and quality of life in America cities. MIT press.
Reason.org (2013).
http://www.Reason.org/staley.shtmlaccess: 2014-5-23
Smart Growth Network (SGN). (2012). available at: www.smartgrowth.org  access: 2014-6-22
Song, Y (2005). Smart growth and urban development pattern: A comparative study. International Regional Science Review, 28(2), 239-265.
Tavakolinia, J., Ostadi Sisi, M (2010). An Analysis of Sustainability in Neighborhoods of Tehran Metropolis with Emphasis on the Assistant Councils Function (Case Studies: Even, Darakeh, Velenjak), Human Geography Research Quarterly, No. 70, PP:. 29-43.
Walmsley, Anthony (2006). Greenways: multiplying and diversifying in the 21st century, Landscape and urban planning,Vol 76,PP:41-59.
Yang, F (2009). If ‘Smart’ is ‘Sustainable’? An Analysis of Smart Growth Policies and Its Successful Practices, A Thesis Submitted to the Graduate Faculty in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Community and Regional Planning, Iowa State University Ames.
Ziyari, K (2002). Sustainable Development and Responsibility of Urban Planner in 21Centery, journal of Human and Literature Faculty of Tehran University, Vol. 160, PP: 371-385.
 
 
 
 
                            
 
نشریه جغرافیا و توسعه
دوره 14، شماره 45
دی 1395
صفحه 41-66

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 دی 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 15 دی 1395

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار