شواهد ژئومورفولوژیکی رویداد های هنریچ در شمال غرب ایران

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار پژوهشکدۀ علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی کشور، تهران، ایران

3 استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

تغییرات شرایط اقلیمی در محیط‌های دریایی و دریاچه ای تاثیری مستقیم بر نوسان سطح آب آنها دارد، سرد شدن هوا، افزایش میزان بارش و کاهش تبخیر نشانه یک دوره بارانی در یک منطقه می‌باشد و نتیجه آن بالا آمدن سطح آب دریاچه‌ها می‌باشد و بالعکس در دوره های گرم با افزایش میزان دما و کاهش بارش در یک بازه زمانی طولانی، می‌توان شاهد کاهش آب دریاچه‌ها در دوره های زمانی مختلف بود. این تحقیق با هدف شناسایی و باز سازی تغییرات اقلیمی در کواترنری با مطالعه پادگانه های دریاچه ای ارومیه به عنوان شاخصه تغییرات اقلیمی صورت گرفته است. در طول مطالعات میدانی تعداد 24 پادگانه دریاچه ای در ارتفاع 1298 متر تا 1365 متر از سطح دریا شناسایی شد. تعداد 6 پادگانه با استفاده از روش کربن 14 تعیین سن مطلق گردید. نتایج تعیین سن پادگانه های ردیاچه ای زمانی بین 35850 تا 54150 هزار سال قبل را نشان می‌دهد. نتایج حاصل این بررسی‌ها نشان می‌دهد بالا آمده سطح آب دریاچه ارومیه در پلیوستوسن پایانی همزمان با دوره یخچالی وورم در شمال اروپا است. از لحاظ زمانی چهار پادگانه دریاچه ای تعیین سن شده در این تحقیق با رویداد های اقلیمی هنریچ 4 و 5 که همزمان با گسترش یخچال‌ها در اروپای شمالی همزمان هستند که نتایج حاصل از این تحقیق اولین شواهد این دوره های سرد هنریچ در ایران به شمار می‌آید. بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه در پلیوستوسن پایانی و همزمانی آن با دوره های سرد هنریچ 4 و 5 با بالا آمدن سطح آب دریاچه مرده و تشکیل پادگانه های دریاچه ای آن همزمان است که این امر تأییدی بر صحت نتایج حاصل از این تحقیق است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Heinrich Climatic Events in North West of Iran in Late Pleistocene

نویسندگان [English]

  • ali reza salehipour 1
  • Razyeh Lak 2
  • Mojtaba Yamani 3
2 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی کشور،
چکیده [English]

Aims of This research is investigation and reconstruction of climate change during quaternary period according to Urmia Lake terraces and we use elevation changes of this lake as indicator of climate change. 14 lake terraces were found during field work. Elevation of this lake terraces are between 1298 to 1365 meter above mean sea level. Absolute age of 6 lake terraces determined using C14 analysis. Age of this lake terraces are between 35850 to 54150 years ago. According to dating results and elevation changes of Urmia Lake terraces, we calibrate this results with climate changes during late Pleistocene we reconstruct climate conditions in this area. Age of lake level rise and formation of the Urmia lake terraces belong to late Pleistocene and synchrony to Wurm Gelation Period in north of Europe. Age of four lake terraces synchro to Heinrich event 5 and 4 and correlate to transgression of glacial in north of Europe and this evidence is the first evidence of Heinrich Events in Iran. Decrease of temperature and glaciation periods in north of Europe in late Pleistocene and Heinrichs events synchronal to lake level rise in the Urmia lake and shows effects of this intensive climate change in this region. Results present rainy periods during late Pleistocene and decrease in evaporation and temperature and increase in precipitation in this region. Increasing in River discharge lead to lake level rise and formation of lake terraces in the Urmia lake during late Pleistocene

کلیدواژه‌ها [English]

  • North West of Iran
  • Heinrich climatic Events
  • Late Pleistocene

مراجع

-    سیاهپوش. محمدتقی (1352). پیرامون آب و هوای باستانی فلات ایران، ابن‏سینا، تهران.

-    شایان، سیاوش. جنتی، مهدی. 1386، شناسایی نوسانات مرز پیرامونی و ترسیم نقشۀ پراکنش مواد معلق دریاچۀ ارومیه با استفاده از‌تصاویر ماهواره‌ای، سنجنده‌های ETM, TM & LIssIII، پژوهش‌های جغرافیایی، شمارۀ 62

-    خیام، مقصود (1364). ملاحظاتی چند در سفره‏های آبرفتی و نهشته‏های کواترنر جلگۀ تبریز، مجموعه مقالات‌سمینار جغرافیایی، انتشارات آستان قدس رضوی.

-    صالحی‌پورمیلانی، علیرضا؛ علی محمدی؛ جواد درویشی‌خاتونی؛ راضیه لک (1389). بازسازی نوسانات سطح آب دریاچۀ ارومیه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای. چهاردهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، ارومیه.

-    صبوری، جعفر؛ حبیب علیمحمدیان؛ اسماعیل مغفوری‌مقدم؛راضیه لک(1388).مطالعۀ سنگواره‌ها، محیط رسوبی و تعیین سن مطلق  پادگانه‌های دریاچه‌ای ارومیه، چهاردهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، ارومیه.

-    عزیزی، قاسم (1383). تغییر اقلیم. انتشارات قومس.

-    عزیزی، قاسم؛ طیبه اکبری؛ حسین هاشمی؛ مجتبی یمانی؛ مهران مقصودی؛ عباسی جغناب (1392). تحلیل پالینولوژیکی رسوبات دریاچۀ نئور به‌منظور بازسازی فازهای رطوبتی دیرینۀ دریاچه نئور در اواخر پلئیستوسن و اوایل هولوسن، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیایی. شمارۀ 1 (83) صفحه 1 تا صفحه 20.

-    عیوضی،جمشید (1376). ژئومورفولوژی ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور.

-    لک، راضیه؛ جواد درویشی‌خاتونی؛ علی محمدی‌ (1390). مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچۀ ارومیه، زمین‌شناسی ژئوتکنیک (زمین‌شناسی‌کاربردی). دورۀ 7. شمارۀ 4. 343 تا 358.

-    مقصودی، مهران (1390). شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات سطح اساس در پلایای حوض‌سلطان، جغرافیا- انجمن جغرافیایی ایران. 9، 28.

-    مقیمی، ابراهیم (1389). ژئومورفولوژی ایران، انتشارات دانشگاه تهران. تهران.

-     AghaKouchak, Amir.Norouzi,Hamid. Madani, Kaveh.AliMirchi. Azarderakhsh,Marzi.. Nazemi, Ali. Nasrollahi,Nasrin. Farahmand, Alireza. Mehran,Ali. Hasanzadeh, Elmira (2015). Aral Sea syndrome desiccates Lake Urmia: Call for action,Journal of Great Lakes Research, Volume 41, Issue 1, March 2015, Pages 307-311.

-     Bartov, Y (1999). The Geology of the Lisan Formation at the Massada Plain and the Lisan Peninsula.”Unpublished M.Sc. thesis. The Hebrew University of Jerusalem [In Hebrew with an English abstract].

-     Bond, G.C.; Lotti, R (1995-02-17). "Iceberg Discharges into the North Atlantic on Millennial Time Scales during the Last Glaciation" (abstract). Science 267 (5200) : 1005-10.

-     Bond, G., Heinrich, H., Broecker, W., Labeyrie, L, McManus, J., Andrews, J., Huon, S., Jantschik, R., Clasen, S., Simet, C., Tedesco, K., Klas, M., Bonani, G., and Ivy, S (1993). Evidence for massive discharges of icebergs into the North Atlantic Ocean during the last glacial period. Nature, 360, 245-249.

 

-     Browicz, K. (1976). Juglandaceae. In: Rechinger, K.- H.(Ed.), Flora Iranica Lfg. 121. Akademische Druck u. Verlaganstalt, Gra.

-     Burjachs,F., & Julia,R.(1994).Abrupt climatic changes during the last glaciation based on pollen analysis of the Abric Romani, Catalonia , Spain .Quaternary Research,42,308-315.

-     Djamali, M, de Beaulieu, J. L., Miller N. F, Andrieu-Ponel, V., Ponel, P., Lak, R., Sadeddin, N., Akhani, H., Fazeli, H (2009) b, Vegetation History of the SE Section of the Zagros Mountains During the Last Five Millennia; a Pollen Record from the Maharlou Lake, Iran, Veget Hist Archaeobot, No.18, PP.123-136.

-     Ghaheri M. , Baghal-Vayjooee M. , Naziri J, Lake Urmia, Iran: A summary review (1999). International Journal of Salt Lake Research, March (1999) . Volume 8, Issue 1, PP.19-22

-     Hassanzadeh.Elmira.Zarghami.Mahdi, Hassanzadeh, Yousef  (2012). Determining the Main Factors in Declining the Urmia Lake Level by Using System Dynamics Modeling, Water Resources Management, January,(2012) Volume 26, Issue 1, PP. 129-145.

-     Hemming, Sidney R (2004). "Heinrich events: Massive late Pleistocene detritus layers of the North Atlantic and their global climate imprint". Reviews of Geophysics 42 (1).

-     Huijzer AS, Isarin RFB (1997). The reconstruction of past climates using multi-proxy evidence; an example of the Weichselian Pleniglacial in northwestern and central Europe. Quat Sci Rev 16:513- 533.

-     Kuzucuog Lu, Catrherina., Christol, Aurelien., Mouralis, Damase, Dog˘ u, Ali-Fuat, Akko¨ Pru., Ebru , Fort,Monique. , Brunstein, DANIEL, Zorer, Halil., Fontugne, Michel., Karabiyk lu, ,Mustafa.,Scallet, Stephane., Reyss, Jean-Louis and Guilou, Herve (2010). Formation of the Upper Pleistocene terracesof Lake Van (Turkey), Journal of Quaternary SSciences, 25(7) 1124-1131.

-     Lisker, S., Vaks, A., Bar-Matthews, M., Porat, R., Frumkin, A (2009). Stromatolites in caves of the Dead Sea Fault Escarpment: implications to latest Pleistocene lake levels and tectonic subsidence. Quaternary Science Reviews 28, 80e92.

 

-     L´opez-Garc´ıa, H.-A. Blain, M. Benn`asar, M. Sanz, and J. Daura (2013). Heinrich event 4 characterized by terrestrial proxies in southwestern Europe، Clim. Past, 9, 1053-1064.

-     Machlus M., Enzel, Y., Goldstein, S., Marco, S., Stein, M (2000). Reconstructing low levels of Lake Lisan by correlating fan delta and lacustrine deposits. Quaternary International 73-74, PP.137-144.

-     Meusel, H., Jäger, E., Rauschert, S., Weinert, E (1978). Vergleichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora,Band II. Fischer. Jena.

-     Pirazzoli, P. A (2005). Marine Terraces. in M. L. Scheartz, ed., PP.632-633. Encyclopedia of Coastal Science. Springer, NewYork, New York.

-     Schramm, A., Stein, M., and Goldstein S. L. (2000). Calibration of 14C time scale to >40 ka by 234U-230Th dating of Lake Lisan sediments (last glacial Dead Sea). Earth and Planetary Science Letters175, PP.27-40.

-     Stevens, l. r.; ito, e.; SchWalB, a. and Wright, h. e.Jr. (2006). Timing of atmospheric precipitation in the Zagros Mountains inferred from a multi-proxy record from Lake Mirabad, Iran. In: Quat. Res. 66, 494-500.

-     Van Andel, T.H., Tzedakis, P.C (1996). Palaeolithic landscapes of Europe and environs 150,000-25,000 years ago: an overview. Quaternary Science Reviews 15, 481-500

-     Van Kreveld, S., Sarnthein, M., Erlenkeuser, H., Grootes, P., Jung, S., Nadeau, M.J., Pflaumann, U., and Voelker, A (2000). Potential links between surging ice sheets, circulation changes, and the Dansgaard-Oeschger cycles in the Irminger Sea, 60-18 kyr. Paleoceanography, 15(4) , 425- 442.

-     Vidal, L.; Schneider, R.R.; Marchal, O.; Bickert, T.; Stocker, T.F.; Wefer, G. (1999). "Link between the North and South Atlantic during the Heinrich events of the last glacial period". Climate Dynamics 15 (12) : 909-919.

-     WasyliKoWa, K.; WitKoWsKi, A.; Walanus, A.; hutoroWicZ, A.; alexan DroWic Z, S. W. and langer, J. J. (2006). Palaeolimnology of Lake Zeribar, Iran, and its climatic implications. In: Quat. Res. 66, 477- 493.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصلنامه جغرافیا و توسعه

دوره 17، شماره 55
تابستان 1398
صفحه 109-132

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 فروردین 1398
  • تاریخ پذیرش: 26 فروردین 1398

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار