یخبندان از جمله پدیدههای جوی است که هر ساله خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای مختلف وارد می‌سازد. در فصل زمستان رخداد این پدیده در جادههای مناطق کوهستانی مشکلات عدیدهای را بر بخش حمل و نقل و تصادفات جادهای باعث میشود. الگوهای گردش عمومی جو، نقش اصلی را در بروز یخبندانها و توزیع فضایی یخبندانها در مناطق معتدله دارند. در مطالعهی حاضر بهمنظور تحلیل الگوهای سینوپتیکی یخبندانهای زمستانه ایران، دادههای روزانه در ساعت 12 UTC مربوط به تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا[1] (SLP)فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه) طیّ دورهی آماری 2000-1960 در تلاقی‌های 5/2 درجه از مجموعه دادههای بازسازی شده[2] NCEP استخراج شد. محدودهی انتخاب شده شامل 408 نقطه است که از عرض 20 تا 60 درجهی شمالی و از 20 تا 80 درجهی شرقی را پوشش می‌دهد. مجموع این دادهها ماتریسی به ابعاد 408×4050 را برای فصل زمستان تشکیل دادند. با استفاده از روش تحلیل عاملی نقاط وابسته به هم ادغام و ابعاد ماتریس‌ها کاهش داده شد. در تحقیق حاضر روش تحلیل مؤلفههای اصلی با آرایهی S و چرخش واریماکس برای شناسایی تیپهای هوا بهکار گرفته شد و برای طبقهبندی هوای روزانه روش خوشهبندی k-means اعمال گردید.
نتایج بررسی حاضر نشان داد که تیپهای هوای پرفشار اروپای شمالی، پرفشار سیبری و پرفشار اروپای شرقی، بیشترین تأثیر را در رخداد یخبندانهای شدید و فراگیر ایران داشتهاند، بهطوریکه این تیپهای هوا، جریانات هوای سرد قطبی را از عرضهای جغرافیایی بالا بهسوی عرضهای پایین منتقل کرده و به دنبال آن یخبندانهای شدید و فراگیر در ایران به وقوع میپیوندد.
A Synoptic Patterns Analysis of Winter Freezing in Iran
چکیده [English]
Frost and freezing is a weather phenomenon that occurs each year with irretrievable damages on disparate parts. The occurrence of this phenomenon in the mountainous region roads causes many problems to transportation part and road accident. The atmosphere circulation patterns play a major role in freezing occurrence, duration and spatial distribution especially in moderate zones. In this study, in order to analysing synoptic patterns of winter freezing in Iran, the daily data in 12 oclock UTC related to 500 hpa level and surface level pressure (SLP) during 1960-2000 in winter (December, January and February) was extracted in 2.5 degrees coincidence renovation data collection of National Center Environmental Prediction (NCEP). The selection limit consists of 408 points between latitude of 20°-60° north and longitude of 20°-80° east. In this article mode S and Varimax circulation was used to identify weather types. The related variable was merged using PCA and dimensions of matrix were reduced, and K-means method was used to classify weather types. Result shows that CP2, CP3, CP4 weather types characterized by the lowest temperature with northerly winds and highest advection occurs frost and freezing in Iran.
ابتدای صفحه